Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Rewolucja w Rumunii

W odróżnieniu od innych państw bloku sowieckiego, Rumunia nie uniknęła rozlewu krwi, wchodząc na drogę transformacji. Rewolucja, która miała gwałtowny przebieg, nie tylko zaowocowała straceniem znienawidzonego dyktatora Nicolae Ceausescu i licznymi ofiarami spośród ludności cywilnej, ale wprowadziła chaos i dała władzę ludziom, którzy byli w dużym stopniu związani z dotychczasowym reżimem. Mimo pozorów demokracji przez wiele lat po 1989 roku niewłaściwie rządzona Rumunia była pogrążona w stagnacji i zacofaniu.

Czytaj więcej

Czerwiec 1989 – przebieg i skutki wyborów 4 czerwca 1989 roku

Po ustaleniu terminu wyborów czerwcowych przy Okrągłym Stole doszło do mobilizacji wszystkich niemal sił PZPR. Założono koalicję ze Stronnictwem Demokratycznym (SD) i Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym (ZSL), zgromadzono fundusze i ustalono strategię. To samo, choć na mniejszą skalę, odbywało się w Komitecie Obywatelskim. Poparcie społeczne, niechęć obywateli do komunizmu i potrzeba zmiany przesądziły o zwycięstwie „Solidarności”.

Czytaj więcej

Marzec '68. Wykład Małgorzaty Chomy-Jusińskiej

Kryzys polityczny w PRL określany jako „wydarzenia marcowe” znacznie wykracza poza sugerowany okres i obejmuje swego rodzaju bunt młodego pokolenia, którego najbardziej znanym przejawem była działalność tzw. „komandosów”, protest przeciwko zawieszeniu przedstawienia „Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka, a wreszcie wiece i manifestacje organizowane począwszy od 8 marca 1968 r.

Czytaj więcej

Festiwal Opowiadaczy "Słowo Daję"

Festiwal Opowiadaczy organizowany jest corocznie od 2008 r. w Lublinie przez Fundację Kultura Enter. Jej partnerami są Warsztaty Kultury (instytucja kultury Lublina powstała w wyniku podziału Centrum Kultury w Lublinie) i O.pl – Polski Portal Kultury. Projekt przygotowuje Karolina Waszczuk.

Jak ogłasza Centrum Kultury w Lublinie:

To trzy dni mądrości słowa zawartej w niezwykłych historiach przedstawianych przez kilkunastu najlepszych opowiadaczy z Polski.

Czytaj więcej

Marzec ‘68 – wspomnienia lubelskich emigrantów

Marzec ‘68 – wspomnienia lubelskich emigrantów

W przeddzień wydarzeń marcowych 1968 roku w Lublinie i na Lubelszczyźnie mieszkało blisko 450 osób pochodzenia żydowskiego. W latach 1968–1972 region ten opuściło około 120 osób.

Jak ówcześni Lublinianie pochodzenia żydowskiego odbierali wydarzenia określane mianem „Marca ’68”? Jak wyglądało ich pożegnanie z krajem przodków? Jak po latach wspominają to przełomowe w ich życiu wydarzenie? Co myślą o swojej decyzji sprzed 45 lat?

Tekst stanowi próbę odpowiedzi na te i szereg innych pytań. Podobieństwo doświadczeń sprawia, że wiele wspomnień składa się na wspólną, wieloaspektową opowieść o wydarzeniach sprzed lat. Wykorzystane relacje pochodzą ze zbiorów Archiwum Programu Historia Mówiona Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”.

Czytaj więcej

Festiwal Kullages

Festiwal Kullages

Festiwal studencki powstały z inicjatywy Rady Uczelnianej Zrzeszenia Studentów Polskich przy Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W ramach Kullages odbywały się spotkania, warsztaty, dyskusje, koncerty.

Czytaj więcej

Niezależny ruch wydawniczy w latach 1977–1989

Niezależny ruch wydawniczy w latach 1977–1989

SIŁA WOLNEGO SŁOWA

Właśnie w Lublinie, który kojarzy się z początkiem państwa komunistycznego w Polsce (słynny manifest z lipca 1944 roku), aparatem represji i cenzury, zaczęto trzydzieści lat później druk wolnego słowa, odkłamującego rzeczywistość totalitarnego państwa. To, co wtedy stało się w Lublinie trudno przecenić. Symboliczna waga tego działania była olbrzymia.

Możemy tylko powtórzyć za Ryszardem Kapuścińskim:

...nie możemy sobie wyobrazić podręcznika historii powszechnej, w którym nie byłoby rozdziału o tym, jak słowo pisane w formie kursujących ulotek, tajnych pisemek, podziemnej prasy i nieregularnych wydawnictw wpływało na wynik toczących się walk społecznych i politycznych [...] To właśnie pisanie – demaskujące i oskarżycielskie, a często zwyczajnie informujące – miało ważny udział w likwidacji gułagów i obozów koncentracyjnych, obalaniu wielu zbrodniczych reżimów. [...] I właśnie dlatego, że słowo pisane mogło zawsze wiele zmienić, było przez wieki postrachem każdej autorytarnej władzy, która zwalczała je wszelkimi sposobami.

R. Kapuściński, Siła słowa

Czytaj więcej

Studencka Wiosna Teatralna

Studencka Wiosna Teatralna

Studencka Wiosna Teatralna (w ostatniej edycji: Lubelska Wiosna Teatralna - Warsztaty Młodego Teatru) odbywała się w Lublinie w latach 1966-1974. Jej organizatorem był Andrzej Rozhin, który prowadził tu Akademicki Teatr UMCS Gong 2. Zespół znalazł siedzibę w zbudowanej rok wcześniej Chatce Żaka, która odtąd na długo stała się bardzo ważnym miejscem dla sceny studenckie.

Czytaj więcej

IV Konfrontacje Młodego Teatru (1980)

IV Konfrontacje Młodego Teatru (1980)

IV edycja Konfrontacji Młodego Teatru odbyła się w dniach 24-27 kwietnia 1980 roku. Centralnym miejscem wszystkich wydarzeń festiwalowych była Chatka Żaka. KMT to festiwal organizowany przez środowisko studenckie. 

Czytaj więcej

Upadek muru berlińskiego i zjednoczenie Niemiec (1989)

Demokratyczne przemiany w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz upadek Związku Radzieckiego pozwoliły obywatelom NRD upomnieć się o swoje prawa. Obalenie reżimu Socjalistycznej Partii Jedności, najbardziej bodaj represyjnego systemu w całym bloku sowieckim, pozwoliło na otwarcie granic i zburzenie muru berlińskiego, który przez kilkadziesiąt lat dzielił Niemcy i stał się symbolem zimnej wojny. Kolejnym krokiem stało się zjednoczenie Niemiec, które nastąpiło za przyzwoleniem światowych mocarstw, a następnie trudna integracja zacofanej postkomunistycznej części wschodniej z bogatym i rozwiniętym zachodem kraju.

Czytaj więcej

Upadek komunizmu na Węgrzech

Transformacja na Węgrzech odbyła się w miarę spokojnie. Wynikało to z faktu, iż poziom życia obywateli tego kraju nie był tak dramatycznie niski jak w pozostałych krajach bloku sowieckiego. Jednak nadchodzący kryzys pochłonął wszelkie rezerwy budżetowe i pożyczki zagraniczne. Kierownictwo węgierskiej partii komunistycznej szybko zdało sobie sprawę, że receptą na wyjście z zapaści powinno być porozumienie z opozycją i stopniowe przekazanie jej władzy i odpowiedzialności. Należało też rozliczyć się z bolesną przeszłością.

Czytaj więcej

Transformacja w Bułgarii

Bułgarska transformacja przebiegała w specyficzny sposób. Ważnym czynnikiem, który wpłynął na zmianę sytuacji politycznej tego kraju były demonstracje dyskryminowanej mniejszości tureckiej. Dużą rolę w zmianie systemu odegrali też komuniści z reformatorskiego skrzydła Bułgarskiej Partii Komunistycznej. Opozycja, której nie udało się stworzyć jednolitego programu, skupiała się początkowo wokół ruchów ekologicznych oraz w mniejszym stopniu związków zawodowych. Charakterystyczny dla Bułgarii okazał się fakt, że w wyborach demokratycznych do parlamentu zwyciężyli komuniści. Ich rządy skończyły się dopiero po aferze zakończonej dymisją prezydenta i ustąpieniu rządu.

Czytaj więcej

Polityka pieriestrojki a upadek systemu w ZSRR

W II połowie lat 80. w Związku Radzieckim ujawnił się potężny kryzys gospodarczy. Centralnie sterowana machina ZSRR nie była już w stanie konkurować z nowoczesną, rynkową gospodarką USA, a kierownictwo KPZR zdawało sobie sprawę, że ta przepaść stale się pogłębia. Reformy zapoczątkowane w 1986 roku nie tylko nie były w stanie powstrzymać rozkładu państwa, lecz wyzwoliły reakcję łańcuchową, która w niespodziewanie szybkim tempie doprowadziła do jego upadku i powstania w jego miejsce wielu mniej lub bardziej suwerennych bytów państwowych. Zasługą ekipy Gorbaczowa jest to, że cały proces przebiegał w nadspodziewanie pokojowej atmosferze.

Czytaj więcej

Aksamitna rewolucja w Czechosłowacji

Wydarzenia 1989 roku w Czechosłowacji, które doprowadziły do upadku komunizmu trwały zaledwie kilka dni, jednakże zaangażowały sporą część obywateli. Poziom niezadowolenia społeczeństwa rządami Husaka i Jakesa doprowadził do wielkich manifestacji, które zmusiły komunistów do ustąpienia i przekazania władzy.

Czytaj więcej

Czerwiec 1989 – Komitet Obywatelski „Solidarność”

Po nawiązaniu rozmów z władzą Lech Wałęsa zorientował się, że ma szansę zmiany sytuacji w Polsce. Udało mu się zebrać część dawnych przywódców „Solidarności” i postKOR-owskiej opozycji i założyć nową organizację, z której miała się rekrutować przyszła reprezentacja „Solidarności” w parlamencie. Komitet Obywatelski stał się centrum komunikacyjnym, kuźnią nowych pomysłów, w końcu zaś sztabem wyborczym opozycji w wyborach 4 czerwca 1989 roku.

Czytaj więcej

Czerwiec 1989 – opozycja polityczna w latach 1985–1988

Mimo zakończenia w 1983 roku stanu wojennego, opozycja w PRL nadal musiała działać w konspiracji. Choć naturalną reakcją na represje był ciągły opór, powoli do głosu dochodziła lewicowa część działaczy, głosząca potrzebę kompromisu z władzą. Działacze PZPR, nie potrafiący poradzić sobie z kryzysem gospodarczym, mimo oporów „betonu” zdecydowali się nawiązać rozmowy z przedstawicielami „Solidarności”.

Czytaj więcej