Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Wizyta Jana Pawła II w Lublinie w 1987 roku

Wizyta papieża Jana Pawła II w Polsce odbyła się między 8 a 14 czerwca 1987 roku; w Lublinie przebywał 9 czerwca. Papież modlił się w archikatedrze przed obrazem Matki Boskiej. Następnie spotkał się z profesorami i studentami KUL w gmachu uczelni. Potem odprawił mszę na Czubach, a przed samym odlotem był także w dawnym hitlerowskim obozie koncentracyjnym na Majdanku.

Wizyta Papieża Jana Pawła II w Lublinie
Wizyta Papieża Jana Pawła II w Lublinie w 1987 roku, fot. Jacek Mirosław, zbiory Autora

Spis treści

[RozwińZwiń]

Droga do kapłaństwaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach. Po zdaniu matury w 1938 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które niespodziewanie przerwał wybuch II wojny światowej. Okres okupacji to czas wydarzeń decydujących o dalszym życiu młodego Wojtyły. W 1942 roku rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w tajnym Metropolitarnym Seminarium Duchownym w Krakowie, które zostały uwieńczone przyjęciem w 1946 roku święceń kapłańskich.

Arcybiskup Adam Stefan Sapieha, dostrzegając w młodym księdzu nieprzeciętne zdolności, wysłał go na dalsze studia do rzymskiego Angelicum, gdzie Wojtyła przygotowywał doktorat, a w przerwach międzysemestralnych zainaugurował wśród emigracji polonijnej we Francji i Belgii swoją działalność duszpasterską. Stopień doktora uzyskał w 1948 roku. W 1953 roku jednogłośnie została przyjęta przez Radę Wydziału Teologicznego UJ jego habilitacja. Podczas swojej działalności naukowo-dydaktycznej w Krakowie Wojtyła nawiązał bliskie kontakty z profesorem KUL-u Stefanem Swieżawskim (recenzentem jego rozprawy habilitacyjnej), który zabiegał o to, by Karol Wojtyła zechciał poświęcić swój zapał poszukiwania prawdy Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu. Na podjęcie ostatecznej decyzji przez młodego uczonego wpłynęło zamknięcie przez władze państwowe Wydziału Teologicznego w Krakowie.

Karol Wojtyła na KUL-uBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dziewiątego października 1954 roku dziekan Wydziału Filozoficznego KUL, prof. Jerzy Kalinowski, przedstawił na posiedzeniu Senatu Akademickiego wniosek o powierzenie zajęć zleconych w zakresie etyki ks. dr. hab. Karolowi Wojtyle. Zakres tych zajęć sukcesywnie był poszerzany aż do 1956 roku, kiedy to młody uczony został mianowany kierownikiem Zakładu i Katedry Etyki. Przekazano mu wówczas prowadzenie wszelkich możliwych zajęć: od wykładów kursorycznych i monograficznych, po ćwiczenia, proseminaria i seminaria. Ksiądz prof. Karol Wojtyła nie mieszkał w Lublinie na stałe, więc przez prawie cały okres pracy naukowej i dydaktycznej dojeżdżał z Krakowa.

Z czasem seminaria „przenosiły się” do Krakowa, do mieszkania Księdza Biskupa na ulicę Franciszkańską, czy też do jego gabinetu na ulicę Kanoniczną, a związki z KUL-em stawały się coraz luźniejsze. Związane to było z jego rozlicznymi obowiązkami, najpierw jako biskupa i arcybiskupa, a od 1967 roku jako członka Kolegium Kardynalskiego. Nie zerwał on jednak kontaktu z tą uczelnią. Do Lublina przyjeżdżał, by wygłosić m.in. referaty na konferencjach, przemówienia podczas wręczania nagród naukowych, homilie i kazania z okazji inauguracji roku akademickiego. Te coraz rzadsze wizyty kardynała Karola Wojtyły w Lublinie przerwało powołanie na Stolicę Piotrową 16 października 1978 roku.

Papież Jan Paweł II w LublinieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ostatnią wizytę złożył w Lublinie 9 czerwca 1987 roku, ale już jako papież Jan Paweł II, w ramach Trzeciej Pielgrzymki do Ojczyzny.

Plan pobytu Ojca Świętego obejmował przylot na Majdanek, gdzie oddał „cześć pamięci tych wszystkich, którzy tu zginęli, również tych wszystkich, którzy przeżyli, którzy są świadkami tamtych”. Modląc się przy Mauzoleum, apelował o to, by dbać o pamięć tego miejsca, by nie przestawać „być świadkami [...] braci i sióstr, którzy tutaj zostawili swoje szczątki doczesne”. Miejsce to jest naznaczone „stygmatem straszliwego doświadczenia ludów, nie tylko naszego narodu”, dlatego też powinno stać się przestrogą dla następnych pokoleń.

Po wizycie na Majdanku udał się do lubelskiej archikatedry, z którą łączyło go wiele wspomnień, chociażby uroczysta Msza święta odprawiona przed świątynią z okazji Millenium czy częste modlitwy przed obrazem Matki Bożej.

Kolejnym punktem pielgrzymki była wizyta na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, uczelni, której poświecił prawie 25 lat pracy naukowej i duszpasterskiej. W auli uczelni spotkał się z naukowcami z całego świata, a na dziedzińcu ze studentami. W przemówieniu do społeczności akademickiej Ojciec Święty podkreślał rolę i zadania, jakie ma do spełnienia uniwersytet i ludzie nauki we współczesnym świecie. Zdaniem papieża „Uniwersytet z natury swej służy przyszłości człowieka i narodu. Jego zadaniem jest stale wywoływać sprawę tej przyszłości w świadomości społecznej. Wywoływać w sposób niestrudzony, nieustępliwy”. Na ludziach nauki spoczywa obowiązek odpowiedzialności „za ostateczny wynik tego dziejowego procesu w tym miejscu Europy! I świata! [...] w miejscu trudnego wyzwania”.

Ostatnim punktem wizyty była Eucharystia na Czubach, na placu przy kościele pw. św. Rodziny. Podczas uroczystej celebry Ojciec Święty dokonał święceń kapłańskich, a na zakończenie skierował kilka słów podziękowania za gościnę, adresowanych do biskupa lubelskiego, władz miasta, duchowieństwa i zgromadzonych na placu wiernych.

Powiedział wówczas:

Raduję się, że znowu mogę być w tym mieście, z którym pozostawałem związany przez szereg lat pracy na katolickim uniwersytecie. [...] Ileż to wspomnień historycznych przychodzi na myśl, gdy jestem w mieście, w którym chrześcijaństwo ma tysiąc lat tradycji, w mieście, które było miejscem unii Polski z Litwą w roku 1569, w mieście, które przeżyło tyle wojen, najazdów i zniszczeń. Ich symbolem jest Majdanek, gdzie miałem okazję zatrzymać się dziś rano z głębokim przejęciem. Wyrażam radość, że Lublin żyje, że rozwija się; powstają w nim nowe dzielnice i nowe kościoły. Wyrażam radość, że jest miastem pięciu wyższych uczelni: Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Akademii Medycznej, Akademii Rolniczej i Politechniki.

Przed wizytą papieża w Lublinie zostało aresztowanych jedenaście osób zaangażowanych w działalność opozycyjną, którym postawiono zarzuty przygotowywania ataku terrorystycznego. Ponadto milicja i służby bezpieczeństwa sprawdzały dokumenty pielgrzymom, nie pozwalały zbliżać się do trasy przejazdu, odbierały transparenty i dekoracje. Mieszkańcy Lublina podążyli za Janem Pawłem II do Gdańska, gdzie obecność członków opozycji w trakcie wizyty papieża była bardziej widoczna.

„Pora na Nas”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Miejsca, w których złożył wizytę Ojciec Święty w 1987 roku, w kwietniu 2005 roku odwiedzili młodzi lublinianie pod hasłem „Pora na Nas”. Są to: Majdanek, parafia pw. św. Rodziny na Czubach, archikatedra oraz Katolicki Uniwersytet Lubelski. Do tych miejsc dołączyły także place Litewski i Zamkowy oraz deptak Krakowskiego Przedmieścia przy kościele pw. Ducha Świętego, gdzie tłumnie zgromadzeni młodzi ludzie wspierali modlitwą Ojca Świętego w jego cierpieniu, które zakończyło się odejściem 2 kwietnia 2005 roku.

Atmosferę tych dni oddają słowa jednej z uczestniczek spotkań:

Trudno było podczas tych dni samemu siedzieć w domu. Zatem znów tłum na placu. Milczący, skupiony, trwający w bezruchu, słuchający głosu, który nie zabrzmi już żadnym nowym słowem. [...] Potem rzeka ludzi popłynęła deptakiem, Lubartowską i Kowalską na plac Zamkowy. Wypełnili go po brzegi, żeby w Eucharystii modlić się za Papieża. [...] Modlili się po polsku, angielsku, niemiecku, ukraińsku, w językach suahili i arabskim, po hebrajsku. Przedstawiciele wspólnoty luteranów, judaizmu, islamu dziękowali za Papieża, który uczył dialogu z rożnymi obrządkami, wyznaniami, kulturami, a w swoim duchowym testamencie dziękował za spotkania w czasie pontyfikatu nie tylko katolikom, ale także przedstawicielom religii chrześcijańskich.

Na pamiątkę wydarzeń zaistniałych w Lublinie podczas odejścia Ojca Świętego oraz „wielkiego tygodnia” po jego śmierci, powstała książka Pora na nas. Jest ona efektem współpracy Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” oraz Centrum Duszpasterstwa Młodzieży Archidiecezji Lubelskiej. Książka ma formę kalendarium dokumentującego lubelskie wydarzenia od piątku poprzedzającego śmierć Jana Pawła II do soboty po jego pogrzebie. Zawiera teksty autentycznych SMS-ów i maili, wiadomości przesyłanych na gadu-gadu, zamieszczanych na forach internetowych, a także zapisków osobistych i wycinków prasowych. Pomyślana jako kronika smutku i bólu, swoista „czarna skrzynka” z przebiegu wydarzeń. Do książki dołączono płytę zawierającą 180 zdjęć w 24 zbiorach tematycznych, 28 ścieżek dźwiękowych, na które składają się fragmenty audycji radiowych, reportaże, wspomnienia z marszów oraz półgodzinny film TVP Lublin.

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Filipiak M., Szostek A. [red.], Obecność. Karol Wojtyła w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Lublin 1987.
  • Filipiak M., Ritter C. [red.], Służąc prawdzie, służyć życiu. Lubelskie lata Karola Wojtyły. Jan Paweł II na Lubelszczyźnie, Lublin 1999.
  • Gałkowski J., Karol Wojtyła w Lublinie, [w:] „Ziemia Lubelska” 2005, nr 4 (28).
  • Kowalski Ł., Skrzypek M., Ślaska M., Zielińska A. [red.], Pora na nas, Lublin 2005.
  • Szafrańska A. [red.], Trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny. 8–14 czerwca 1987. Przemówienia i homilie,  Warszawa 1988.
  • Za i przeciw, 14 czerwca 1987. Wizyta Jana Pawła II w Polsce. Papież w Lublinie, „Tygodnik” nr 24 (1570).
  • Zakrzewski W. [red.], Ojciec Święty w Lublinie, Lublin 1988.
  • „Żak. Pismo Niezależnego Zrzeszenia Studentów KUL” [wydanie okolicznościowe] 9 czerwca 1987.
     

 

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Wideo

Historie mówione

Inne materiały

Słowa kluczowe