Widoki Lublina – zaginiona teka „Stary Lublin” Henryka Lewensztadta (1930)
Henryk Lewensztadt, znany i ceniony przed wojną malarz i rysownik, urodził się w 1893 roku w Lublinie. Jest autorem dwóch rysunków z 1927 i 1930 roku, pokazujących malownicze zaułki lubelskiej dzielnicy żydowskiej. Lewensztadt był twórcą zaginionej teki Stary Lublin z 1930 roku wysoko ocenianej przez krytyków sztuki. Teka została wywieziona przez artystę do Paryża i tam prawdopodobnie sprzedana.
Spis treści
[Zwiń]O autorze
Henryk Lewenstadt urodził się w 1893 roku w Lublinie. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie i na Akademii Monachijskiej. W latach 1930–1931 odbył podróż artystyczną po Europie. Od 1931 do 1933 roku mieszkał we Francji, po czym wrócił do Polski i osiadł w Zakopanem. Uciekając przed wojną, znalazł się wraz z żoną w Związku Radzieckim. Po wojnie na krótko wrócił do Polski, po czym na stałe przeprowadził się do Izraela. Tam też prawdopodobnie zmarł (według niektórych źródeł w 1962 roku; dokładna data nie jest znana). Polskę odwiedzał o czasu do czasu, pierwszy raz w 1960 roku.
Historia dzieła
Już przed swoją artystyczną podróżą po Europie Henryk Lewensztadt interesował się sztuką nowoczesną: malował pastelami geometryzujące pejzaże i szkicował rysunki z dzielnicy żydowskiej. Pod wpływem francuskich doświadczeń Lewensztadt zaczął malować obrazy olejne (wcześniej bardzo rzadko stosował tę technikę) i całkowicie zmienił paletę: pastelowe barwy zastąpił żywymi, głębokimi kolorami kładzionymi grubo, warstwowo.
Wszystkie prace o tematyce lubelskiej powstały przed wyjazdem Lewensztadta z miasta w 1930 roku. Jest to między innymi i szkic węglem Fragment Starego Miasta w Lublinie (1930). Lewensztadt był też autorem teki graficznej Stary Lublin (1930), która zaginęła (wiemy o jej istnieniu między innymi z entuzjastycznych recenzji ówczesnych krytyków sztuki).
Opis
Fragment Starego Miasta w Lublinie (1930) przedstawia bliżej nieokreślony lubelski zaułek. Artysta mocną dynamiczną kreską naszkicował spiętrzone jedna nad drugą, zniszczone przez czas przybudówki kamienic. Technika, którą się posłużył – szkic węglem – pozwoliła miękką i płynną linią oddać niestabilność powyginanych drewnianych ścian i dachów, natomiast wypełniające kontury cieniowanie podkreśliło starość murów.
Literatura
- Bartnik R., Malarze żydowscy w zbiorach Muzeum Lubelskiego, [w:] Hawryluk W., Linkowski G. [red.], Żydzi lubelscy. Materiały z sesji poświęconej Żydom lubelskim. Lublin, 14–16 grudzień 1994 r., Lublin 1996.
- Bartnik, R., Widoki Lublina w zbiorach graficznych Muzeum Lubelskiego, [w:] Nestorowicz Z. [red.], Ikonografia dawnego Lublina, Lublin 2000.
- Bartnik R., Zapomniani artyści, „Na Przykład” 1997, nr 45.
- Szewc J., Malarstwo Żydów lubelskich, „Zeszyty Muzealne” 1995, t. 3.
- (Z), Prace malarskie Lublinian, „Region Lubelski” 1929, nr 2.
- Zętar J., Ikonografia lubelskiej dzielnicy żydowskiej, „Scriptores” 2003, nr 2.