Ulica Bramowa w Lublinie – historia ulicy
Ulica została wytyczona w tym samym czasie, co pozostałe ulice Rynku. Łączy Rynek z Bramą Krakowską. Zabudowa ulicy jest w dużym stopniu rekonstrukcją powojenną.
Spis treści
[Zwiń]Nazwa ulicy
Już w XVI wieku nazywana była ulicą Krakowską, analogicznie do ulicy Grodzkiej, łączącej Rynek z Bramą Grodzką. Nazwę tę przejęła potem główna ulica Krakowskiego Przedmieścia, a ulicę tę zaczęto nazywać Przyrynek (1839), a następnie Bramową.
Kalendarium
1341 – rozpoczęcie budowy Bramy Krakowskiej.
XVI wiek – ulica nazywana Krakowską.
1471 – przez ulicę przebiega fragment rurociągów.
lata 50. – odbudowa ulicy ze zniszczeń wojennych.
Ciekawe miejsca
Przy ulicy Bramowej, znajdującej się w pobliżu Rynku, zawsze panował gwar i ruch. Przy uliczce znajdowało się wiele drewnianych kramów i jatek mięsnych. Czarno ubrani właściciele, stojąc w drzwiach wąskich sklepików, wypatrywali klientów. Na każdym kroku czekały przechodnia propozycje nabycia najlepszych i najtańszych towarów. Na tej ulicy znajdowały się też największe hurtownie żydowskie.
- Wodociąg
W 1471 roku Lublin dostał pozwolenie od Kazimierza Jagiellończyka na budowę wodociągu doprowadzającego wodę z Bystrzycy do miasta. Rurociąg przebiegał m.in. północną stroną Bramy Krakowskiej wzdłuż ul. Bramowej, a następnie Grodzką, po czym skręcał w ul. Ku Farze i dalej do placu Rybnego.
- Apteki
Apteka została założona przed 1833 rokiem. Jej właścicielem w latach 1838–1865 był Onufry Xelowski, upamiętniony tablicą w kościele oo. kapucynów w Lublinie. Zmarł on w wieku 52 lat. Jego syn Henryk Xelowski – uczeń aptekarstwa – za udział w powstaniu styczniowym został przez Sąd Kryminalny Guberni Lubelskiej zaocznie pozbawiony wszelkich praw. Aptekę Xelowskich – na polecenie władz – przejął na podstawie „konsensu” Józef Waręski, posiadający już „konsens” na prowadzenie apteki w Sokołowie.
W latach pięćdziesiątych powstał dla „Centrosanu” (dziś Cefarm) duży zespól budynków przy ulicy Bramowej 2–8. W 2003 roku hurtownia została przeniesiona do nowej siedziby mieszczącej się przy ul. Spółdzielczości Pracy 73, a w budynku pod numerem 8 pozostała tylko apteka. Na sklepieniach pomieszczenia apteki znajdują się dekoracje autorstwa Henryka Zwolakiewicza, przedstawiające dziewięć herbów miast polskich.
Narożna kamienica Rynek 20 zwana jest kamienicą Cukierników, z powodu dekoracji fryzu. Po spaleniu podczas wojny, odbudowano ją niemal w tym samym stylu. Teraz znajduje się tam m.in. kawiarnia Czarcia Łapa.
- Sklep korzenny Frycza
Wspomniany został przez Seweryna Liniewskiego w jego Pamiętnikach.
Zabytki
Brama Krakowska, pierwotnie nazywana Bramą Wyższą, powstała po najeździe tatarskim w 1341 roku jako część murów obronnych miasta. Do gotyckiej bramy w XVI wieku zostało dobudowane przez Sebastiana Włocha przedbramie, zakończone krenelażem z narożnymi wieżyczkami. Brama poprzedzona była fosą z mostem zwodzonym. Brama wraz z przedbramiem spłonęły w 1557 roku. Odbudowano je w 1564 roku. Górna część otrzymała wtedy ośmioboczną kondygnację oraz barokowy hełm. Następny pożar z 1575 roku po raz kolejny zniszczył obiekt. Przy odbudowie przywrócono jej hełm, zegar i dzwon. W drugiej połowie XVIII wieku wzmocniono budowlę potężnymi szkarpami oraz zwieńczono hełm Bramy monogramem króla Stanisława Augusta – SAR (Stanislaus Augustus Rex) zakończonym koroną i krzyżem.
- Tablica poświęcona pamięci Ludomira Rogowskiego (Bramowa 2).
Literatura
- Denys M., Rzeczpospolita aptekarska [1], Z dziejów lubelskiego aptekarstwa, [w:] „Na Przykład" 1995, nr 31.
- Wysok W., Kuwałek R., Lublin. Jerozolima Królestwa Polskiego, Lublin 2001.