Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Przewodnik po Lublinie – szlak architektury neostylowej

Przykłady architektury neostylowej w Lublinie to m.in.: dawny pałacyk Piotrowskiego (eklektyzm), kamienica przy ul. Szopena 11 (eklektyzm), kamienica przy ulicy Krakowskie Przedmieście 57 (elektyzm), budynek Towarzystwa Kredytowego Miejskiego (neorenesans), dawny pałac Chrzanowskich (eklektyzm), hotel Lublinianka (neobarok), hotel Europa (neorenesans), teatr im. J. Osterwy (neorenesans), Trybunał (klasycyzm), Wieża Trynitarska (neogotyk), Teatr Stary (klasycyzm), Brama Grodzka (klasycyzm), Zamek Lubelski (neogotyk), most na Bystrzycy (neogotyk).

 

Most na Bystrzycy w Lublinie
Most na Bystrzycy w Lublinie, fot. Magdalena Kowalska

Spis treści

[RozwińZwiń]

Pałacyk PiotrowskiegoBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dawny Pałacyk Piotrowskiego w Lublinie
Dawny Pałacyk Piotrowskiego w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))
 
Dawny Pałacyk Piotrowskiego (dziś budynek PZU) przy ulicy Lipowej 5 wybudowany w 1904 roku jest przykładem klasycystycznej architektury (wykorzystującej do dekoracji trójkątne tympanony nad prostokątnymi w wykrojach oknami) z secesyjnym detalem (sztukaterie z motywami kwiatów i ziół, iluzjonistyczne malowidło na suficie klatki schodowej) oraz neobarokowym wyposażeniem wnętrza (kolumnowe tralki balustrad) i neobarokowym zastosowaniem detali (w zwieńczeniach okien osi zewnętrznych główki kobiece).

Kamienica przy ulicy Szopena 11Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica przy ul. Chopina 11 w Lublinie
Kamienica przy ul. Chopina 11 w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Kamienica przy ulicy Szopena 11 wybudowana w 1912 roku według planów Ksawerego Drozdowskiego. Architekturę budynku cechują: płynne linie elewacji, zróżnicowana faktura ścian, boniowania, balkony z trójkątnymi zadaszeniami umieszczonymi na kolumnach, mozaika z wizerunkiem Matki Bożej. We wnętrzu zachowane są sztukaterie klatki schodowej i stolarka drzwiowa.

Kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 57Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 57, róg ul. Wieniawskiej, w Lublinie
Kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 57, róg ul. Wieniawskiej, w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 57 (róg ulicy Wieniawskiej) z lat 1910–1911 to przykład architektury posługującej się klasycznymi elementami: prostokątne okna, boniowania, trójkątne tympanony. Na elewacji umieszczono dwie pary postaci w strojach ludowych. Figury nawiązują do obowiązujących w początkach XX wieku motywów związanych z lansowanym wtedy stylem narodowym. Do motywów stylu narodowego, ściślej tradycji dworu szlacheckiego, nawiązuje też architektura willi przy ulicy Ogrodowej 4 wybudowana na początku XX wieku.

Towarzystwo Kredytowe MiejskieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Lublinie, fragment elewacji
Budynek Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Lublinie, fragment elewacji (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Budynek dawnego Towarzystwa Kredytowego Miejskiego przy ulicy Żołnierzy Niepodległej ukończony w latach 1902–1904 według projektu Władysława Sienickiego cechuje tzw. wielki porządek opracowany przez włoskiego architekta doby renesansu – Andrea Palladia. Podkreślają go wejście ujęte kolumnami, ryzality z trójkątnymi szczytami, pilastry o kompozytowych głowicach i narożnik ostatniej kondygnacji, na którym znajduje się taras.

Pałac ChrzanowskichBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dawny Pałac Chrzanowskich w Lublinie, kolumnowy portyk
Dawny Pałac Chrzanowskich w Lublinie, kolumnowy portyk (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Dawny Pałac Chrzanowskich (dziś klinika okulistyczna) przy ulicy Chmielnej 2 to budynek z końca XIX wieku, którego detal architektoniczny reprezentuje różne style, np. klasycystyczny kolumnowy portyk i neobarokowe obramienia okien.

Hotel LubliniankaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Hotel Lublinianka w Lublinie
Hotel Lublinianka w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Hotel Lublinianka przy ulicy Krakowskie Przedmieście 56 wybudowany został w latach 1899–1900 jako Kasa Przemysłowców Lubelskich według projektu architekta Gustawa Landau. Jest to budynek monumentalny, trzykondygnacyjny, z czterokolumnowym portykiem w fasadzie i narożnikiem zwieńczonym kopułą. Dekoracja architektoniczna wykorzystuje podziały architektoniczne, głównie pilastry kompozytowe, przy czym każda kondygnacja jest inaczej ozdobiona ornamentalnie i nawiązuje do układu rezydencji: parter, piano nobile, druga kondygnacja. Całość wieńczy balustradowa attyka. Na suficie klatki schodowej znajduje się odrestaurowana niedawno polichromia ze sceną alegoryczną.

Hotel EuropaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Hotel Europa w Lublinie
Hotel Europa w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Hotel Europa przy ulicy Krakowskie Przedmieście 29 wybudowany w 1877 roku według projektu Ludwika Szamoty jako replika warszawskiego Hotelu Europejskiego zaprojektowanego przez Władysława Marconiego. Architekturę budynku cechują proste podziały architektoniczne, okna flankowane pilastrami i zwieńczone trójkątnymi tympanonami, ostatnia kondygnacja ozdobiona ornamentem arkadkowym, ponadto pojawiają się oryginalne motywy dekoracyjne: stylizowane głowy męskie i kobiece.

Teatr im. Juliusza OsterwyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie
Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Teatr im. Juliusza Osterwy przy ulicy Narutowicza 17 wybudowany w latach 1884–1886 według projektu Karola Kozłowskiego jest przykładem neoklasyczno-neorenesansowego nawiązania do tradycji polskiego renesansu. Cechy renesansu odnajdujemy w półkolistych wykrojach okien, kolumnowych tralkach balkonów, pilastrach z kapitelami korynckimi, fryzach palmetowych.

TrybunałBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Trybunał Koronny w Lublinie
Trybunał Koronny w Lublinie (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Klasycystyczny kształt został nadany budowli podczas przebudowy przeprowadzonej w latach 1781–1787 według projektu Dominika Merliniego. O klasycystycznej szacie Trybunału świadczą: boniowanie parteru, uwydatniona oś centralna z balkonem na pierwszym piętrze, prostokątnie zakończone okna, pilastry z jońskimi kapitelami, tympanon z alegorycznym przedstawieniem postaci trzymających kartusz herbowy.

Wieża TrynitarskaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wieża Trynitarska w Lublinie. Widok górnej kondygnacji.
Wieża Trynitarska w Lublinie. Widok górnej kondygnacji. (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Wieża Trynitarska zaprojektowana przez Antonio Corazziego w 1819 roku jako wieża zbudowana w miejsce dawnej furty klasztornej. Smukła architektura wykazuje cechy neogotyckie w wykrojach okien i ostrołukowych wykrojach płycin rozmieszczonych na całej wysokości budynku.

Teatr StaryBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Teatr Stary w Lublinie.
Teatr Stary w Lublinie. (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Teatr Stary przy ulicy Jezuickiej 20 wybudowany w 1822 roku według projektu właściciela – inżyniera wojewódzkiego Łukasza Rodakiewicza. Jest to pierwszy stały budynek teatralny w Lublinie, a jednocześnie jeden z najstarszych w Polsce. W fasadzie odnajdujemy elementy klasycystyczne: półkoliste arkady oraz sztukaterie z maskami i gryfami.

Brama GrodzkaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Brama Grodzka w 2011 roku
Brama Grodzka w 2011 roku (Autor: Sztajdel, Piotr (1968- ))

Brama Grodzka przebudowana w 1785 roku przez Dominika Merliniego. Fasada od strony Starego Miasta jest trójosiowa, dwukondygnacyjna, pierwsza kondygnacja jest boniowana, okna o prostokątnych obramieniach. Oprócz monogramu królewskiego i dwóch waz nie użyto do dekoracji żadnych ornamentów.

Zamek LubelskiBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zamek Lubelski
Zamek Lubelski (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Zamek Lubelski budowany przez lubelskiego budowniczego wojewódzkiego Jakuba Hempla w latach 1823–1826 według projektu Jana Stompfa. Styl neogotycki jest widoczny przede wszystkim w fasadzie: ostrołukowych obramieniach okien i wykrojach płycin, attykach, fryzach arkadkowych, sterczynach. Wewnętrzny dziedziniec z arkadowymi podcieniami nosi znamiona neorenesansu.

Historia i architektura Zamku Lubelskiego

Most na rzece BystrzycyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Most na Bystrzycy w Lublinie
Most na Bystrzycy w Lublinie (Autor: Kowalska, Magdalena)

Most na rzece Bystrzycy przy ulicy Zamojskiej jest przykładem małej architektury wybudowanej w stylu neogotyckim. Most został wybudowany w 1909 roku według projektu Mariana Lutosławskiego w formie żeliwnej balustrady. Okazał się jednak zbyt skromny dlatego też architekt J. Heurich zaprojektował wzory dekoracyjne balustrad – ostrołuki z rybimi pęcherzami – wzorowane na elementach architektonicznych paryskiego kościoła Saint Severin.