Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Salomon Kestenberg (1891–1942)

Kupiec, wiceprezes gminy żydowskiej, wiceprzewodniczący Judenratu.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Wykształcenie i praca zawodowaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Urodził się 1 kwietnia 1891 roku w Zamościu jako syn Icka Majera i Hindy Ity (z d. Fiszelzon). Posiadał wykształcenie domowe. Wraz z bratem Michałem prowadził sklep papierniczy w Lublinie przy ul. Krakowskie Przedmieście 62.

Zaangażowanie społeczne przed wojnąBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Od 1913 roku działał w organizacjach kupieckich zrzeszających Żydów. W 1931 roku został członkiem zarządu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej (ŻGW), zaś w 1933 roku objął stanowisko wiceprezesa Gminy Żydowskiej (GŻ). Działalność w ŻGW kontynuował również w pierwszych miesiącach okupacji.

Działalność w JudenracieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Pod koniec stycznia 1940 roku wszedł w skład Judenratu, obejmując funkcję drugiego wiceprzewodniczącego. Pracował w kilku komisjach, które odpowiadały za różne sfery funkcjonowania instytucji i społeczności żydowskiej:

  • Reprezentowanie interesów Judenratu w sprawach Ubezpieczalni Społecznej;
  • Komisja Pogrzebowa;
  • Komisja ds. niwelacji cmentarza/sprawy cmentarne;
  • Komisja ds. budowy baraków;
  • Komisja ds. kontaktów z obozem pracy przy ul. Lipowej 7;
  • Komisja Przemysłowa;
  • Komisja Stanu Cywilnego;
  • Nadzór nad Kasą/sprawy finansowe.

W 1940 roku uzyskał od władz niemieckich licencję na kontynuowanie działalności handlowej i prowadzenie sklepu papierniczego pod niezmienionym adresem. Licencję potwierdził następnie Judenrat.

Kestenberg wraz z żoną i trojgiem dzieci mieszkali przy ulicy Wieniawskiej 6 m. 45, a następnie Wyszyńskiego 16. Ostatnim miejscem zamieszkania rodziny Kestenbergów była kamienica przy ul. Kalinowszczyzna 4/6a/191.

Więzienie na ZamkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W trakcie likwidacji getta na Podzamczu Kestenberg razem z Dawidem Edelsztajnem odpowiadał za zebranie okupu, który – jak wierzono – mógł spowodować przerwanie deportacji. Zastosowany przez Niemców fortel w rzeczywistości zakładał jedynie wyłudzenie jak największej ilości pieniędzy i przedmiotów wartościowych, lecz wykluczał wstrzymanie wysiedlenia.

Trzydziestego marca 1942 roku po dostarczeniu kontrybucji Kestenberg oraz Edelsztajn zostali aresztowani przez Niemców i osadzeni w więzieniu gestapo na Zamku, gdzie najprawdopodobniej ich zamordowano2.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia Archiwum Państwowe w Lublinie, zesp. 22, sygn. 335, k. 118; tamże, Rada Żydowska w Lublinie, sygn. 4, k. 14, 48, 50, 52–53, 57, 61–62, 112, 150, 265, 272; tamże, sygn. 8, k. 1–3; tamże, sygn. 36, k. 6, 24, 59, 63–64, 66; tamże, sygn. 37, k. 57; Archiwum Państwowego Muzeum na Majdanku, Relacje nt. gett, więzień i obozów położonych na terenie okupowanej Polski, sygn. VII/O-19, Relacja Idy Gliksztajn-Rapaport-Jarkoni, k. 19.
  2. Wróć do odniesienia Tamże, VII/O-19, Relacja Idy Gliksztajn-Rapaport-Jarkoni, k. 14–15; tamże, VII/O-220, Relacja Efraima Krasuckiego, k. 4; Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, zesp. 301, sygn. 2784, k. 9-10; tamże, 301/6669, Relacja Romana Chwedkowskiego, k. 3-4; J. Chmielewski, Zagłada żydowskiego miasta – likwidacja getta na Podzamczu, „Kwartalnik Historii Żydów” 2015, nr 4 (256), s. 725.