Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Paweł Próchniak: życiorys naukowy

ŻYCIORYS NAUKOWY
|  z elementami autoreferatu

 

1.

Urodziłem się 22 listopada 1966 r. w Krakowie. Maturę uzyskałem w Liceum Ogólnokształcącym w Lesku – 4 czerwca 1985 r. W roku 1987 rozpocząłem studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie 26 czerwca 1993 r. obroniłem pracę magisterską Zło jako element konstrukcyjny w twórczości Tadeusza Micińskiego (zarys) napisaną pod kierunkiem dr hab. Hanny Filipkowskiej. Fragment rozprawy ukazał się jako artykuł Zło w poetyckim świecie Tadeusza Micińskiego. O kilku motywach w tomie »W mroku gwiazd« („Zeszyty Naukowe KUL” 1994, nr 3-4). Tekst ten był moim debiutem naukowym.

 

2.

W roku akademickim 1993/1994 byłem stypendystą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (stypendium imienia prof. Stanisława Chojnackiego).

 

3.

W latach 1994-2008 pracowałem w Katedrze Literatury Polskiej Pozytywizmu i Młodej Polski KUL – początkowo jako asystent w wymiarze 6/7 etatu, zaś od roku akademickiego 2000/2001 w pełnym wymiarze godzin. Z dniem 1 stycznia 2001 r. powołany zostałem na stanowisko adiunkta, a 1 października 2008 r. – na stanowisko profesora nadzwyczajnego KUL.

W roku akademickim 2008/2009 byłem kierownikiem utworzonej z mojej inicjatywy Katedry Literatury Modernizmu KUL. W okresie od 1 września 2008 r. do 30 września 2009 r. pełniłem funkcję Dyrektora Instytutu Filologii Polskiej KUL.

 

4.

Od 1 października 2009 r. moim podstawowym miejscem pracy jest Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, gdzie jestem zatrudniony w Instytucie Filologii Polskiej na stanowisku profesora zwyczajnego. Początkowo byłem pracownikiem Katedry Literatury XIX w. Od 1 kwietnia 2010 r. pełniłem funkcję kierownika utworzonej z mojej inicjatywy Katedry Literatury Współczesnej i Krytyki Literackiej (rozwiązanej we wrześniu 2019 r. w związku z reorganizacją struktury Uniwersytetu Pedagogicznego).

 

5.

Rozprawę doktorską O twórczości Ludwika Stanisława Licińskiego obroniłem w maju 2000 r. i uzyskałem stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, nadany uchwałą Rady Wydziału Nauk Humanistycznych KUL w dniu 14 czerwca 2000 r. Promotorem w przewodzie doktorskim był prof. dr hab. Stanisław Fita. Dysertację recenzowali dr hab. Marian Stala (UJ) i dr hab. Władysław Panas (KUL). Rozprawa ukazała się jako książka Sen nożownika. O twórczości Ludwika Stanisława Licińskiego (Lublin 2001).

 

6.

W trakcie prac nad doktoratem brałem udział w seminariach historycznoliterackich prowadzonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim przez dr hab. Hannę Filipkowską i prof. dr. hab. Stanisława Fitę.

W roku akademickim 1996/1997 uczestniczyłem w prowadzonych na Uniwersytecie Jagiellońskim przez dr. hab. Ryszarda Nycza seminariach z zakresu metodologii badań literackich.

W kolejnych latach brałem udział w posiedzeniach naukowych Pracowni Poetyki Historycznej IBL PAN oraz Katedry Historii Literatury XIX wieku UJ, Katedry Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski UJ i Katedry Krytyki Współczesnej UJ.

 

7.

W latach 1997-2000 byłem sekretarzem redakcji „Roczników Humanistycznych” (z. 1: Literatura polska) – wydawanych przez Towarzystwo Naukowe KUL. Następnie – od października 2000 r.do lutego 2018 r. – byłem członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma.

 

8.

W latach 2001-2005 brałem udział w pracach Okręgowego Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Lublinie.

 

9.

Dnia 19 marca 2003 r. uchwałą Zarządu Towarzystwa Naukowego KUL zostałem powołany na członka współpracownika Wydziału Historyczno-Filologicznego Towarzystwa Naukowego KUL, a w dniu 28 marca 2008 r. walne zebranie Towarzystwa Naukowego KUL powołało mnie na członka korespondenta w/w Wydziału.  W marcu 2018 r. zrezygnowałem z członkostwa w TN KUL.

 

10.

Jako podstawę habilitacji przedstawiłem książkę Pęknięty płomień. O pisarstwie Tadeusza Micińskiego (Lublin 2006). Na recenzentów w przewodzie habilitacyjnym powołani zostali: prof. dr hab. Wojciech Gutowski (UKW), prof. dr hab. Marian Stala (UJ), prof. dr hab. Tomasz Lewandowski (UAM), prof. dr hab. Andrzej Z. Makowiecki (em. prof. UW). W efekcie przeprowadzenia przewodu zakończonego kolokwium habilitacyjnym uzyskałem stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa (w specjalności: historia literatury polskiej) nadany uchwałą Rady Wydziału Nauk Humanistycznych KUL dnia 3 października 2007 r.

 

11.

Moje publikacje naukowe i wygłoszone przeze mnie referaty to w przeważającej części teksty o nachyleniu interpretacyjnym. Podobny charakter miała większość zorganizowanych lub współorganizowanych przeze mnie konferencji i seminariów naukowych (w tym kilkadziesiąt sympozjów międzynarodowych i ogólnopolskich) oraz zespołowych projektów badawczych, w realizacji których uczestniczyłem (czterokrotnie jako inicjator, autor wniosku grantowego i główny wykonawca).

Interpretacyjnie zorientowana jest również moja praca dydaktyczna. Aspektowej analizie i interpretacji dzieł literackich poświęcone są zwykle pisane pod moim kierunkiem dysertacje doktorskie, prace magisterskie, proseminaryjne i dyplomowe.

 

12.

Wielokrotnie byłem recenzentem w przewodach dotyczących przyznania tytułu profesora i habilitacyjnych (jako recenzent wskazany przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów) oraz doktorskich – prowadzonych m. in. w Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Adama Mickiewicza, Uniwersytecie Śląskim, Uniwersytecie Łódzkim, Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Szkole Wyższej Psychologii Społecznej, Instytucie Badań Literackich PAN.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów powoływała mnie kilkakrotnie na przewodniczącego komisji habilitacyjnych (przewody prowadzone w UMCS ,UŚ, UAM i UMK) oraz na superrecenzenta w postępowaniach o nadanie tytułu profesora.

Recenzowałem wnioski grantowe składane w konkursach Narodowego Centrum Nauki i Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

Jako recenzent wydawniczy opiniowałem publikacje naukowe dla wydawnictw Instytutu Badań Literackich PAN, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Towarzystwa Naukowego KUL, Universitas, Austeria.

Sporządzałem też recenzje wydawnicze materiałów nadsyłanych do czasopism naukowych: „Poznańskie Studia Polonistyczne” (UAM), „Wielogłos” (UJ) „Czytanie Literatury” (UŁ), „Slavia Occidentalis” (PTPN), „Polonistyka. Innowacje” (UAM), „Zagłada Żydów” (IFiS PAN), „Przestrzenie Teorii” (UAM), „Napis. Pismo Poświęcone Literaturze Okolicznościowej i Użytkowej" (IBL PAN), „Pamiętnik Teatralny” (IS PAN), „Ruch Literacki” (PAN, UJ), „Politeja” (UJ).

 

13.

Wielokrotnie współpracowałem naukowo i organizacyjnie z instytucjami badawczymi w Polsce – zwłaszcza z Instytutem Badań Literackich PAN, Katedrą Historii Literatury XIX wieku UJ, Katedrą Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski UJ, Zakładem Poetyki i Krytyki Literackiej UAM, Zakładem Teorii i Antropologii Kultury UJ.

Podejmowałem też współpracę naukową i organizacyjną o zasięgu międzynarodowym – między innymi w trakcie badań nad kontekstami polskiego modernizmu, podczas przygotowywania międzynarodowych sympozjów i seminariów otwartych, a także na polu działalności naukowo-dydaktycz­nej, w ramach której prowadziłem zajęcia dla studentów zagranicznych uczelni: w lutym 1994 r. na Uniwersytecie Lajosa Kossutha w Debreczynie (cykl zajęć poświęconych polskiej secesji oraz teatrowi absurdu w Polsce), w latach 1999 i 2000 dla słuchaczy polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego (dwa cykle wykładów poświęconych historii literatury polskiej – zajęcia w ramach kursu wstępnego odbywały się w Lublinie), w latach 2005 i 2006 dla studentów australijskich uczelni (konwersatoria poświęcone literaturze polskiej – zajęcia odbywały się w Lublinie), w latach 2011, 2012, 2014, 2015, 2018, 2019 na Uniwersytecie Ca'Foscari w Wenecji (zajęcia poświęcone polskiej literaturze nowoczesnej oraz zagadnieniom z zakresu antropologii literatury i studiów nad pamięcią).

W maju 2009 r. na zaproszenie Polish Studies Center IU odbyłem staż naukowy w In­diana University (Bloomington, USA).

 

14.

Pod moim kierunkiem powstało sześć doktoratów: Andrzeja Franaszka Kategorie negatywne w literaturze polskiej po roku 1989. Rekonesans (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2010), Anny Oliynyk Dźwięk w poezji Józefa Czechowicza (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2014), Anny Figi Antybohater w prozie polskiej po roku 1989. Próba typologizacji (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2015), Moniki Woźniak Eseistyczna mapa Włoch. Trzy kartografie: Bieńkowska, Zagańczyk, Czaja (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2017), Magdaleny Drab Dziennik intymny jako forma pisarska i ślad egzystencji. Brzozowski – Koniński – Wat (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2017), Ewy Goczał Negatywy. Poetyki apofatyczne Aleksandra Wata i Piotra Matywieckiego (przewód zakończony uzyskaniem stopnia doktora w roku 2020).

 

15.

W roku 2007 powołany został z mojej inicjatywy odbywający się w Lublinie ogólnopolski festiwal literacki Miasto Poezji – organizowany przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”. Współorganizatorem dwóch pierwszych edycji festiwalu była Katedra Literatury Modernizmu KUL, którą wówczas kierowałem, a od roku 2010 współorganizatorem festiwalu jest kierowana przeze mnie Katedra Literatury Współczesnej i Krytyki Literackiej UP.

 

16.

W latach 2008-2010 byłem członkiem kapituły nagrody poetyckiej „Kamień” (w tym czasie kapitułę tworzyli również: Paweł Huelle, Marian Stala i Piotr Śliwiński – od roku 2011 skład kapituły pozostaje niejawny). Nagroda – powołana z mojej inicjatywy – jest elementem działań artystycznych i społecznych powiązanych z festiwalem Miasto Poezji.

Laureatami nagrody są: Ryszard Krynicki (2008), Julia Hartwig (2009), Tomasz Różycki (2010), Piotr Matywiecki (2011), Andrzej Sosnowski (2013), Marcin Świetlicki (2014), Jacek Podsiadło (2015).

W roku 2017 zostałem uhonorowany specjalną edycją nagrody „Kamień” – przyznanej mi „za dokonania w dziedzinie krytyki literackiej i działań społecznych związanych z poezją”.

 

17.

W maju 2009 r. na łamach „Tygodnika Powszechnego” zainicjowałem dyskusję poświęconą zagrożeniom i perspektywom polonistyki. Trwająca kilka miesięcy debata (w której głos zabrali między innymi prof. H. Markiewicz, prof. R. Nycz, prof. P. Śliwiński, prof. M. P. Markowski) swoje dopełnienie znalazła w monograficznym zeszycie „Wielogłosu” (UJ), a jednym z jej bezpośrednich efektów była ogólnopolska akcja „Lekcja czytania z...” koordynowana przez Fundację „Tygodnika Powszechnego”.

 

18.

Od stycznia 2010 r. na Uniwersytecie Pedagogicznym im. KEN w Krakowie organizuję autorski cykl seminariów otwartych i wykładów mistrzowskich, których gośćmi byli między innymi uczeni i krytycy: prof. Ryszard Nycz, prof. Marian Stala, prof. Anna Czabanowska-Wróbel, prof. Katarzyna Kuczyńska-Koschany, prof. Joanna Trzeciak, dr Andrzej Franaszek, oraz pisarze: Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, Jan Polkowski, Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło, Wojciech Bonowicz, Marcin Baran, Jacek Gutorow, Paweł Huelle.

W roku akademickim 2014/2015 zorganizowałem i przeprowadziłem – na Wydziale Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – cykl seminariów interdyscyplinarnych Sztuka patrzenia: studium przedmiotu (którego nie ma); w ramach cyklu seminaria przeprowadzili również prof. Dariusz Czaja (UJ) i dr Joanna Sarbiewska (UG).

 

19.

W czerwcu 2009 r. powołany zostałem – uchwałą Komitetu Nauk o Literaturze PAN – na członka Komitetu Organizacyjnego X Zjazdu Polonistów.

 

20.

Byłem współzałożycielem utworzonej w styczniu 2010 r. ogólnopolskiej Konferencji Kierowników Filologicznych Studiów Doktoranckich i do roku 2013 brałem udział w jej pracach.

 

21.

Brałem czynny udział w pracach programowych dotyczących kształtu studiów polonistycznych pierwszego i drugiego stopnia prowadzonych w Instytucie Filologii Polskiej KUL oraz w Instytucie Filologii Polskiej UP, a także literaturoznawczych studiów doktoranckich prowadzonych na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL.

W roku 2011 opracowałem autorski program studiów trzeciego stopnia – realizowany od roku akademickiego 2012/2013 w ramach Filologicznych Studiów Doktoran­ckich prowadzonych przez Wydział Filologiczny Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.

W latach 2012-2013 zorganizowałem – według autorskiego projektu – licencjackie studia o profilu praktycznym: Teksty kultury i animacja sieci, które prowadzone były w latach 2013-2016 w Instytucie Filologii Polskiej KUL we współpracy z Ośrodkiem „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie.

 

22.

W latach 2011-2015 byłem powoływany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w skład zespołu ekspertów i komitetu sterującego programu MKiDN Promocja Literatury i Czytelnictwa.

 

23.

W styczniu 2012 r. powołano mnie w skład Komitetu Nauk o Literaturze PAN. W marcu 2012 r. wybrany zostałem na przewodniczącego Komisji Wydawniczej KNoL i powierzono mi redakcję serii wydawniczej Rozprawy Literackie (seria „Z piórem”) ukazującej się pod auspicjami Komitetu Nauk o Literaturze PAN. W roku 2020 wybrano mnie na członka prezydium i sekretarza naukowego KNoL (w kadencji 2020-2023).

 

24.

Dnia 3 lipca 2012 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej nadał mi tytuł profesora nauk humanistycznych. Recenzentami w przewodzie byli: prof. dr hab. Jacek Petelenz-Łukasiewicz (UWr), prof. dr hab. Aleksander Nawarecki (UŚ), prof. dr hab. Piotr Śliwiński (UAM), prof. dr hab. Aleksander Wirpsza (UW).

 

25.

Od roku 2010 pod moją redakcją naukową ukazuje się seria wydawnicza „Granice Wyobraźni” Wydawnictwo Pasaże), od roku 2013 jestem członkiem rady naukowej serii wydawniczej „Tropiki" (Wydawnictwo Czarne), komitetu redakcyjnego „Teki Lubelskiej” oraz kolegium jurorów konkursu Stypendium Badawczego im. Hieronima Łopacińskiego.

 

26.

W latach 2013-2014 brałem udział w pracach zespołu organizacyjnego międzynarodowej konferencji Herbert 2014 oraz ogólnopolskich obchodów 90. rocznicy urodzin Zbigniewa Herberta – współorganizowanych przez Fundację im. Zbigniewa Herberta i Bibliotekę Narodową w Warszawie.

W czerwcu 2014 r. – uchwałą Rady Fundacji im. Zbigniewa Herberta – powołany zostałem na pełnomocnika zarządu Fundacji ds. programowych, a od roku 2018 jestem członkiem Rady Fundacji.

 

27.

W dniu 4 kwietnia 2014 r. powołany zostałem w skład Rady „Biuletynu Polonistycznego” (wydawanego – w formie portalu internetowego – przez Instytut Badań Literackich PAN).

 

28.

Od roku 2014 jestem redaktorem naczelnym witryny internetowej Strony Poezji. Polska poezja współczesna: kompendia, antologie, rozmowy. Witryna – utworzona z mojej inicjatywy i według mojej koncepcji – funkcjonuje pod adresem stronypoezji.pl.

 

29.

Od 15 lutego 2016 r. jestem członkiem Polskiego PEN Clubu. W dniu 26 kwietnia 2022 r. zostałem wybrany na członka Zarządu Polskiego PEN Clubu, a 13 maja 2022 r. powierzono mi funkcję skarbnika i członka Prezydium Zarządu Polskiego PEN Clubu.

 

30.

W latach 2018-2020 byłem jurorem Nagrody Literackiej „Nike”. W roku 2020 jury Nagrody powierzyło mi funkcję przewodniczącego.

 

31.

W grudniu 2018 r. zostałem powołany w skład redakcji kwartalnika „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” wydawanego przez Instytut Sztuki PAN.

 

32.

Z dniem 15 lipca 2019 r. zostałem powołany na przewodniczącego Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.

 

33.

Od roku 2020 jestem członkiem Rady Naukowo-Programowej cyklu konferencji „Przed i Po” organizowanych przez Miasto Zabrze i Uniwersytet Śląski w Katowicach. Ponadto w roku 2022 byłem członkiem Komitetu Naukowego konferencji Oblicza postpamięci 5. Konflikty czy negocjacje?, której organizatorami były Instytut Studiów Międzykulturowych UJ i Instytut Lingwistyki Stosowanej UW (Kraków, 25-26 października 2022).

 

34.

W lutym 2021 roku zostałem powołany przez Radę Kuratorów Wydziału I Polskiej Akademii Nauk do trzyosobowego zespołu oceniającego działalność Instytutu Badań Literackich PAN w latach 2017-2020 (zespół oceniający pracował – do 15 czerwca 2021 roku – pod kierunkiem prof. Piotra Salwy, członkinią zespołu była również prof. Anna Łebkowska).

 

35. 

W dniu 1 października 2021 r. zostałem powołany na przewodniczącego komisji ds. oceny śródokresowej w dyscyplinie literaturoznawstwo (literatura polska) w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim (na kadencję trwającą do 30 września 2022 r.).

 

36.

Od marca 2022 jestem jurorem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”.

 

37.

W dniu 24 maja 2022 zostałem wybrany na członka Zarządu Sekcji Autorów Dzieł Naukowych ZAiKS (członkiem Stowarzyszenia Autorów ZAiKS jestem od roku 2018).

 

38.

W dniu 10 stycznia 2023 powołany zostałem do Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN (na kadencję 2023-2026).

 

39.

W dniu 28 lutego 2023 przyjęto mnie w poczet członków Komisji Historycznej Oddziału PAN w Krakowie (na kadencję 2023-2026).

 

40. 

W dniu 11 maja 2023 otrzymałem odznakę Zasłużony dla Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie przyznaną mi przez senat uczelni. 

 

41.

W dniu 7 marca 2024 zostałem wybrany na przewodniczącego Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk w kadencji 2024-2027.