Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Lubelski Lipiec '80 – strajki w Kraśniku

Kraśnik obok Lublina i Świdnika był jednym z największych skupisk robotniczych w województwie lubelskim. Fabryka Łożysk Tocznych była trzecim największym pracodawcą w regionie, zatrudniano tam 7600 osób. W czasie Lubelskiego Lipca w Kraśniku strajkowało osiem zakładów pracy.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Początek strajkówBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Strajki w Kraśniku rozpoczęły się 17 lipca 1980 roku. Tego dnia pracę przerwały: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, PKS, Przedsiębiorstwo Transportowe Handlu Wewnętrznego (PTHW) oraz piekarnia1. Dzień później zastrajkowały: „Transbud”, Spółdzielnia Pracy „Solidarność”, dwustu pracowników Oddziału Transportu Leśnego oraz czterystu pracowników z Zespołu Budów „Kraśnik" Lubelskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego2. 19 lipca pracę podjęto w Oddziale Transportu Leśnego, Spółdzielni Pracy „Solidarność” i w oddziale „Transbudu”. W tym dniu strajkowało 300 pracowników PKS Oddział Towarowy Kraśnik3.

Przebieg strajkówBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Strajk w Fabryce Łożysk Tocznych na Wydziale Narzędziowni i w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym (OBR) rozpoczął się 18 lipca. Na pierwszej zmianie pracę przerwało 600 pracowników. Pracownicy OBR wybrali z pośród siebie pięć osób – Romana Michowskiego, Ryszarda Kuśmierczyka, Józefa Ufniarza, Józefa Maziarczyka oraz Romana Dymla – którzy mieli reprezentować ich interesy. Strajkujący żądali m.in. podwyżki płac, zmiany dyrektora OBR, poprawy warunków socjalno-bytowych, nierepresjonowania strajkujących. Poza OBR przerwy w pracy miały miejsce w Kuźni, Dziale Głównego Mechanika oraz na T-24. Po zakończeniu negocjacji, które trwały około pół godziny, pracownicy wrócili do pracy w dniu rozpoczęcia protestu. Jak twierdzi Mieczysław Łazarz, żądania załogi zostały dość szybko zrealizowane5.

W niedzielę 20 lipca do pracy powrócili pracownicy PKS Oddział Osobowy Kraśnik oraz Spółdzielnia Transportu Wiejskiego6.

23 lipca zakończyli strajk Pracownicy Oddziału Towarowego PKS Kraśnik i już o godz. 7. podjęli pracę. Załoga Komunalnego Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlanego złożyła do dyrekcji petycję, ale pracy nie przerwano7. Przed południem zakończył się strajk stu osób w kraśnickim oddziale Zakładu Budów Lubelskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego8.

Komisja Rządowa powołana 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy w województwie lubelskim uznała za słuszne te dotyczące trudnej sytuacji mieszkaniowej w województwie, zwłaszcza w Kraśniku, i postanowiła zwiększyć rozmiar spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego o 16 proc. w 1981 roku9. Zobowiązano również Ministra Przemysłu Maszynowego do modernizacji Fabryki Łożysk Tocznych. W sprawach postulowanych realizacji podstawowych obiektów komunalnych ustalono zakończenie budowy ujęcia wody w Kraśniku w 1981 roku10.

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Analiza postulatów zgłoszonych w czasie strajków na Lubelszczyźnie wykonana po ich zakończeniu przez zespół KW PZPR w Lublinie na potrzeby Komisji Rządowej, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma-Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011.
  • Dąbrowski M., Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006.
  • Dąbrowski M., Lubelski Lipiec, [w:] Przed sierpniem był lipiec. Historia i teraźniejszość „Solidarności” na Lubelszczyźnie, red. J. Kaczor, Lublin 2000.
  • Dąbrowski M., NSZZ Solidarność Region Środkowo-Wschodni w latach 1980–1981, Lublin 2014.
  • Lubelski Lipiec 1980, red. Ł. Kijek, Lublin 2015, [seria: Scriptores. Lublin – Drogi dowolności, t. 6].
  • Niewczas A., Kalendarium, „Miesiące. Przegląd Związkowy” 1981, nr 1.
  • Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma-Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia A. Niewczas, Kalendarium, [w:] „Miesiące. Przegląd Związkowy” 1980, nr 1, s. 9.
  2. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 132.
  3. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 143.
  4. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 133.
  5. Wróć do odniesienia Lubelski Lipiec 1980, red. Ł. Kijek, Lublin 2015, s. 132.
  6. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 147.
  7. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 147.
  8. Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, NSZZ Solidarność Region Środkowo-Wschodni w latach 1980–1981, Lublin 2014, s. 105.
  9. Wróć do odniesienia Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011, s. 74.
  10. Wróć do odniesienia Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011, s. 74.