Lubelski Lipiec '80 – strajki w Kraśniku
Kraśnik obok Lublina i Świdnika był jednym z największych skupisk robotniczych w województwie lubelskim. Fabryka Łożysk Tocznych była trzecim największym pracodawcą w regionie, zatrudniano tam 7600 osób. W czasie Lubelskiego Lipca w Kraśniku strajkowało osiem zakładów pracy.
Spis treści
[Zwiń]Początek strajków
Strajki w Kraśniku rozpoczęły się 17 lipca 1980 roku. Tego dnia pracę przerwały: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, PKS, Przedsiębiorstwo Transportowe Handlu Wewnętrznego (PTHW) oraz piekarnia1. Dzień później zastrajkowały: „Transbud”, Spółdzielnia Pracy „Solidarność”, dwustu pracowników Oddziału Transportu Leśnego oraz czterystu pracowników z Zespołu Budów „Kraśnik" Lubelskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego2. 19 lipca pracę podjęto w Oddziale Transportu Leśnego, Spółdzielni Pracy „Solidarność” i w oddziale „Transbudu”. W tym dniu strajkowało 300 pracowników PKS Oddział Towarowy Kraśnik3.
Przebieg strajków
Strajk w Fabryce Łożysk Tocznych na Wydziale Narzędziowni i w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym (OBR) rozpoczął się 18 lipca. Na pierwszej zmianie pracę przerwało 600 pracowników. Pracownicy OBR wybrali z pośród siebie pięć osób – Romana Michowskiego, Ryszarda Kuśmierczyka, Józefa Ufniarza, Józefa Maziarczyka oraz Romana Dymla – którzy mieli reprezentować ich interesy. Strajkujący żądali m.in. podwyżki płac, zmiany dyrektora OBR, poprawy warunków socjalno-bytowych, nierepresjonowania strajkujących. Poza OBR przerwy w pracy miały miejsce w Kuźni, Dziale Głównego Mechanika oraz na T-24. Po zakończeniu negocjacji, które trwały około pół godziny, pracownicy wrócili do pracy w dniu rozpoczęcia protestu. Jak twierdzi Mieczysław Łazarz, żądania załogi zostały dość szybko zrealizowane5.
W niedzielę 20 lipca do pracy powrócili pracownicy PKS Oddział Osobowy Kraśnik oraz Spółdzielnia Transportu Wiejskiego6.
23 lipca zakończyli strajk Pracownicy Oddziału Towarowego PKS Kraśnik i już o godz. 7. podjęli pracę. Załoga Komunalnego Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlanego złożyła do dyrekcji petycję, ale pracy nie przerwano7. Przed południem zakończył się strajk stu osób w kraśnickim oddziale Zakładu Budów Lubelskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego8.
Komisja Rządowa powołana 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy w województwie lubelskim uznała za słuszne te dotyczące trudnej sytuacji mieszkaniowej w województwie, zwłaszcza w Kraśniku, i postanowiła zwiększyć rozmiar spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego o 16 proc. w 1981 roku9. Zobowiązano również Ministra Przemysłu Maszynowego do modernizacji Fabryki Łożysk Tocznych. W sprawach postulowanych realizacji podstawowych obiektów komunalnych ustalono zakończenie budowy ujęcia wody w Kraśniku w 1981 roku10.
Literatura
- Analiza postulatów zgłoszonych w czasie strajków na Lubelszczyźnie wykonana po ich zakończeniu przez zespół KW PZPR w Lublinie na potrzeby Komisji Rządowej, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma-Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011.
- Dąbrowski M., Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006.
- Dąbrowski M., Lubelski Lipiec, [w:] Przed sierpniem był lipiec. Historia i teraźniejszość „Solidarności” na Lubelszczyźnie, red. J. Kaczor, Lublin 2000.
- Dąbrowski M., NSZZ Solidarność Region Środkowo-Wschodni w latach 1980–1981, Lublin 2014.
- Lubelski Lipiec 1980, red. Ł. Kijek, Lublin 2015, [seria: Scriptores. Lublin – Drogi dowolności, t. 6].
- Niewczas A., Kalendarium, „Miesiące. Przegląd Związkowy” 1981, nr 1.
- Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma-Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011.
Przypisy
- Wróć do odniesienia A. Niewczas, Kalendarium, [w:] „Miesiące. Przegląd Związkowy” 1980, nr 1, s. 9.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 132.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 143.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 133.
- Wróć do odniesienia Lubelski Lipiec 1980, red. Ł. Kijek, Lublin 2015, s. 132.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 147.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, Lubelski Lipiec 1980, Lublin 2006, s. 147.
- Wróć do odniesienia M. Dąbrowski, NSZZ Solidarność Region Środkowo-Wschodni w latach 1980–1981, Lublin 2014, s. 105.
- Wróć do odniesienia Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011, s. 74.
- Wróć do odniesienia Sprawozdanie z działalności Komisji Rządowej powołanej 18 lipca 1980 roku do rozpatrzenia postulatów zgłoszonych przez strajkujące zakłady pracy województwa lubelskiego, [w:] NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie 1980–1981. Wybór źródeł, red. M. Choma Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011, s. 74.