Kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi powstała w latach 1857–1860 z fundacji Jadwigi Bielskiej i Michała Kamińskiego.
Lokalizacja
Funkcja
Sakralno-modlitewne.
Historia
Kościół i wchodzący w skład zabudowy klasztor powstały z fundacji księcia Pawła Karola Sanguszki, marszałka Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz jego żony Anny Marii z Lubomirskich – właścicieli pałacu położonego w głębi
placu Litewskiego. Sanguszkowie nabyli od Hieronima Jałowieckiego, regenta Wielkiego Księstwa Litewskiego, teren naprzeciw pałacu z przeznaczeniem na budowę kościoła.
Umowę zawarto 2 grudnia 1723 roku w Lubartowie pomiędzy księciem a warszawskim architektem
Karolem Bayem. Kościół otrzymał skromną, typowo „kapucyńską” barokową architekturę, z przylegającym od zachodu czworobokiem budynków klasztornych. Były tam też podwórza i zabudowania gospodarcze. Resztę obszernej parceli, sięgającej
ulicy Narutowicza, zajmował ogród. Całą posiadłość otoczono wysokim murem.
W 1769 roku kościół uległ pożarowi. W latach 1857–1860 od strony wschodniej dobudowano neogotycką kaplicę Bractwa Różańcowego według projektu Bolesława Podczaszyńskiego i Michała Kamińskiego. Kaplica pw. Niepokalanego Serca Maryi powstała z fundacji Jadwigi Bielskiej i Michała Kamińskiego.
Architekt
Budowę kompleksu kościelno-klasztornego prowadzono w latach 1726–1733 według projektu architekta Karola Baya pod okiem jego bratanka, Jana Baya. Projekt nawiązywał do
fasady rzymskiej świątyni Il Gesu – budowla miała być jej dalekim odbiciem. Kaplica powstała w latach 1857–1860 według projektu Bolesława Podczaszyńskiego i Michała Kamińskiego.
Styl
Kościół i klasztor reprezentują typowo „kapucyńską”,
barokową architekturę, zaś kaplica – styl
neogotycki.
Opis budynku
Kaplica neogotycka, murowana z cegły, gładko otynkowana, o rzucie zamkniętego trójbocznie prostokąta. Szerokością zrównana z drugim przęsłem kościoła, do którego otwiera się półkolistą
arkadą. Budowla dwuprzęsłowa, z trójboczną
absydą w przęśle wschodnim, osłonięta
sklepieniem krzyżowo-żebrowym (o układzie gwieździstym), wspartym na przyściennych wiązkowych filarach. Z zewnątrz oskarpowana, nakryta dachem dwuspadowym. Nad absydą trójpołaciowy dach, pobity blachą miedzianą, sięgający wysokości
gzymsu koronującego kościół. W osiach miedzy uskokowymi skarpami znajdują się ostrołukowe okna.
Wnętrze
Wnętrze kaplicy ma kwadratową część nawową i trójboczną – ołtarzową. Posadzka absydy wyniesiona o jeden stopień, ołtarz o trzy. Nisze okienne w absydzie profilowane żebrami. Wsparcie dla żeber sklepiennych stanowią wiązkowe filary, opięte schodzącymi w dół służkami mającymi kształt smukłych kolumnek o roślinnych kapitelach. W części nawowej sklepienia dekorują roślinne wzorniki. W centralnym miejscu kaplicy znajduje się ołtarz z białego marmuru, nad którym umieszczono pełnoplastyczną figurę Matki Bożej dłuta Sosnowskiego. Dopełnieniem wystroju są witraże figuralne. W nawie ukazują one wizerunki świętych, natomiast w absydzie cykl chrystologiczno-maryjny.
Literatura
Denys M., Wyszkowski M., Lublin i okolice – przewodnik, Idea Media, Lublin 2001.
Turski S., Szlakami dziedzictwa kulturowego regionu lubelskiego, UMWL, Lublin 2002.
Karty ewidencji zabytków architektury i budownictwa.
- Opracowanie: Paula Paluch
- Redakcja: Monika Śliwińska