XVI wiek
– pierwszy teoretyczny opis urządzenia camera obscura autorstwa Leonarda da Vinci: „Gdy fronton domu lub krajobraz jest oświetlony słońcem, a w zaciemnionej ścianie znajdującego się naprzeciw domu zrobi się otwór, to oświetlone przedmioty będą wysyłać przez ten otwór obraz i obraz ten będzie odwrócony”;
– pierwszy rysunek przedstawiający camera obscura, sporządzony przez Reinera Gemma Frisiusa;
XVII wiek
eksperymenty chemiczne z azotanem srebra i chlorkiem srebra mające na celu znalezienie substancji światłoczułej, na której można rejestrować obraz;
XIX wiek
około 1826
heliografia – wynalazek Josepha Nicéphora Niepca. Cynkowa płytka pokryta materiałem światłoczułym była przez 10 godzin poddawana wpływowi światła w camera obscura;
1827
rozpoczęcie współpracy pomiędzy Josephem Nicéphorem Niepca’em a Louisem Daguerrem, w wyniku której powstała dagerotypia. Wynalazek miał na celu szybkie wykonywanie panoram dla potrzeb prowadzonego przez Daugerra przedsiębiorstwa „Diorama”;
około 1830
talbotypia – wynalazek Wiliama Talbota. Talbot był wydawcą pierwszej na świecie książki pt. The Pencil of Nature, ilustrowanej fotografią;
1839
– Paryż: pierwsza wystawa dagerotypów autorstwa Hippolyta Bayarda;
– Warszawa: na łamach „Gazety Codziennej” pojawia się artykuł Maksymiliana Strasza Sposób przenoszenia na papier przedmiotów za pomocą camery obscura przez wpływ światła. Pierwszy pokaz dagerotypów autorstwa Klementyny Małachowskiej i Jędrzeja Radwańskiego;
1840
Nowy Jork: otwarcie pierwszego usługowego atelier dagerotypowego (w tym samym roku powstaje atelier w Moskwie). W Polsce pierwsze atelier dagerotypowe powstało w 1841 roku;
1844
Warszawa: zarejestrowanie działalności przez pierwszego polskiego fotografa – Karola Beyera;
1847
Claude Felix Abel wprowadza jako negatyw płytkę szklaną. Płytka była pokryta kurzym białkiem, w którym rozpuszczano światłoczułe substancje chemiczne;
1850
Nowy Jork: pojawienie się pierwszego czasopisma fotograficznego „The Daugerrian Journal”. W Europie pierwsze czasopismo poświęcone fotografii ukazało się w 1851 roku w Paryżu i nosiło tytuł „La Lumière”;
1859
Warszawa: opublikowanie pierwszego podręcznika fotograficznego pt. Fotografia czyli opisanie środków obecnie używanych do zdejmowania obrazów za pomocą światła przy użyciu kolodium złożone podług najnowszych dzieł. Autorem podręcznika był Maksymilian Strasz;
1871
– Richard Leach Maadox powleka szklaną płytę emulsją zawierającą bromek srebra rozpuszczony w żelatynie – powstaje w ten sposób tzw. sucha płyta bromowa będąca prototypem współczesnej kliszy fotograficznej;
– wydanie Kalendarza fotograficznego Nowaczyńskiego na rok 1871 z fotografiami dokumentującymi wydarzenia kulturalne;
1874
wydanie przez Zakład Wandy Chicińskiej-Płaczkowskiej zestawu fotografii Album lubelskie składającego się z 20 zdjęć;
1888
– George Eastman zastępuje szklany negatyw wstęgą celuloidową;
– firma Kodak produkuje lekki aparat fotograficzny;
1898
publikacja w tygodniku „Świat” 24 widoków Lublina autorstwa Zofii Grzybowskiej;
1899
wydanie pierwszych kart pocztowych przez Andrzeja Semadeniego;
XX wiek
1901
wystawa Rolniczo-Przemysłowa w Lublinie, podczas której była rozpowszechniana widokówka-składanka z panoramą Lublina wykonaną ze wzgórza Czwartek, wykonana przez Wandę Sierocińską. Złote medale na wystawie otrzymał zakład Aleksandra Stepanoffa oraz Józef Wasilewski z Zakładu Adama Kłosowskiego;
1902
założenie pierwszych towarzystw fotograficznych: Krakowskiego Towarzystwa Fotografów Amatorów, Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego i Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii w Warszawie;
1918
przybycie do Lublina Ludwika Hartwiga z rodziną i otwarcie zakładu fotograficznego przy ulicy Namiestnikowskiej (Narutowicza) 19 i Szpitalnej (Peowiaków) 2;
1919
– 1 lipca, Warszawa: powołanie do życia Referatu Turystyki, który zajmował się m.in. fotografią krajoznawczą;
– 20 listopada, Wilno: powołanie Zakładu Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. S. Batorego. Kierownikiem został
Jan Bułhak;
1921
W 1921 i 1922 w Lublinie przebywa Jan Bułhak. Około 1924 roku wykonane w Lublinie zdjęcia włącza – jako osobny album – do swego zbioru Polska w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka.
1922
Lwów: Dr Henryk Mikolasch rozpoczyna wykłady w Zakładzie Fotografii Politechniki Lwowskiej;
1924
– na rynku pojawia się aparat Leica;
– Poznań: z inicjatywy Bolesława Gardulskiego z Towarzystwa Miłośników Fotografii w Poznaniu zostaje wydane pierwsze czasopismo dotyczące fotografii artystycznej „Polski Przegląd Fotograficzny”;
– otwarcie pierwszej w Lublinie wystawy fotografii;
– przybycie do Lublina Altera Kacyznego i wykonanie serii zdjęć przedstawiających dzielnicę żydowską;
1925
– Bydgoszcz: powstaje fabryka papieru fotograficznego „Alfa” założona przez Mariana Dziatkiewicza;
– Poznań: firma Kazimierza Gregera sprowadza do Polski pierwszy aparat Leica;
1926
Łódź: klub Miłośników Fotografii organizuje Ogólnopolską Wystawę Fotografii Artystycznej;
1927
– Wilno: powstaje Wileńskie Towarzystwo Miłośników Fotografii i Foto Klub Wileński;
– 8 września, Warszawa: I Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej;
– 24 i 25 września, Warszawa: Zjazd Polskich Miłośników Fotografii, na zjeździe tym po raz pierwszy fotografowie zostali podzieleni na: fotografików artystów i fotografów amatorów i fotografów rzemieślników;
– 15 grudnia, Warszawa: fotografię wpisano na listę rzemiosł;
1928
kierownik sekcji wystaw Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii – Zygmunt Szporek zgłasza projekt organizowania wystaw indywidualnych dla fotografików polskich i zagranicznych w salach Towarzystwa w Warszawie;
1929
– Poznań: Powszechna Wystawa Krajowa, w dziale sztuki zorganizowano wystawę fotografii;
– pierwsza indywidulana wystawa fotografii Edwarda Harwiga;
– na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu zakład fotograficzny Ludwika Hartwiga ma prywatny pawilon;
1930
– październik: założenie Koła Miłośników Fotografii przy Szkole Budownictwa (ul. Leszczyńskiego 11). Pośród instruktorów był Edward Hartwig;
– Edward Hartwig przejmuje pracownię ojca;
1931
– przybycie do Lublina Henryka Poddębskiego, który wykonał serię fotografii najbardziej charakterystycznych miejsc w Lublinie;
– 21 czerwca: pierwsza wystawa członków Koła Miłośników Fotografii. Wystawiono na niej 130 prac;
1932
ukazuje się czasopismo „Wiadomości fotograficzne”;
1933 lub 1934
1934
w spisie adresowym pierwszego „Almanachu Fotografii Polskiej” pojawia się 16 nazwisk osób pochodzących z Lublina;
1935
– pojawia się fotografia barwna;
– Erich Salomon publikuje pierwszy fotoreportaż;
1936
– Warszawa: Międzynarodowa Wystawa Fotografii Reklamowej z Paryża jest eksponowana w Polsce;
–
powstanie Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego. Prezesem został Zygmunt Dobkiewicz, adres ul. Peowiaków 12 – Klub Garnizonowy (dziś CK). Pozostali członkowie: Zygmunt Grzywacz (sekretarz), Edward Hartwig, Władysław Kończak, Antoni Kozłowski, Stanisław Magierski (członek zarządu), Mieczysław Rotblit, Stanisław Szydlowski, Stanisław Szramowicz (czlonek zarządu), Wiesław Żarski (członek zarządu);
– nakręcenie przez Stanisława Magierskiego siedmiominutowego filmu o Lublinie;
1937
Lubelskie Towarzystwo Fotograficzne ogłasza Ogólnopolską Wystawę Fotografiki Polskiej w Lublinie;
1938
– Warszawa: Wystawa Fotografiki Polskiej;
– Warszawa: I Polska Wystawa Fotografii Ojczystej w Warszawie pod protektoratem Ministerstwa Spraw Zagranicznych;
– powstanie kolekcji zdjęć Stefana Kiełszni;
– 27 lutego 1938 roku w gmachu Gimnazjum Żeńskiego przy ul. Narutowicza 12 Ogólnopolską Wystawę Fotografiki Polskiej w Lublinie. Udział przedstawicieli lubelskiego środowiska fotograficznego: Zygmunta Grzywacza, Edwarda Hartwiga, Kazimierza Lipińskiego, Stanisława Magierskiego, Henryka Makarewicza, Mieczysława Rotblita, Wiesława Żarskiego;
1939
– 9 września 1939 roku: bomba trafia w pracownię Ludwika Hartwiga w hotelu „Europejskim”. Zostaje zniszczona spuścizna Edwarda Hartwiga;
– Henryk Makarewicz i Ludwik Hartwig dokumentują bombardowanie Lublina;
1944
– Edward Hartwig i Stanisław Magierski dokonują dokumentacji więzienia na Zamku i Majdanka;
– wystawa fotografii Edwarda Hartwiga w Muzeum Miejskim w Lublinie;
– Wystawa Fotografii Ojczystej w Lublinie, na otwarciu której gościem był Jan Bułhak;
1947
– Henri Cartier Bresson zakłada pierwszą agencję fotograficzną „Magnum”;
– otwarcie wystawy „Lublin i Lubelszczyzna w fotografii” w Gimnazjum im. Unii Lubelskiej przy ul. Narutowicza 12;
1955
– pierwsza światowa wystawa fotograficzna zatytułowana „Rodzina człowiecza”;
– wydanie albumu Edwarda Hartwiga Lublin – Stare Miasto;
1956
1997
album Edwarda Hartwiga Lublin i okolice. Wspomnienie ze wstępem Julii Hartwig;
2002
pojawia się fotografia cyfrowa.
*Informacje dotyczące lubelskiej fotografii oznaczono tekstem pogrubionym.
[2007]
Literatura
Lipniewski J., Fotografowie i wydawcy pocztówek na wystawie lubelskiej w 1901 roku, [w:] Życie artystyczne Lublina 1901–2001. Materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. L. Lameński, Lublin 2001, s. 43–50.
Misiewicz A., Fotografia lubelska w latach 1918–1939, Lublin 1986, mszp.
Pięćdziesięciolecie Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego, „WDK Informacja Kulturalna. Kwartalnik Wojewódzkiego Domu Kultury”, R. XVI (1987), s. 9-25.
Plater-Zyberk M., Edward Hartwig (1909–2003). Fotografie, Warszawa 2004.
Tomaszuk Z., Łowcy obrazów. Szkice z historii fotografii, Warszawa 1998.
- Opracowanie: Joanna Zętar