Domek stróża przy Ogrodzie Saskim w Lublinie
Domek stróża, zwany też domkiem odźwiernego, od samego początku pełnił funkcję domku stróża, którego zadaniem była ochrona Ogrodu Saskiego.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Domek stróża jest usytuowany przy wejściu do Ogrodu Saskiego. Obecny adres: Krakowskie Przedmieście 61.
Funkcja
Pierwotnie budynek pełnił funkcję domku stróża, którego zadaniem była ochrona Ogrodu Saskiego przed niepożądanymi gośćmi. Z czasem domek został zamieniony na sklep.
Historia
Domek stróża został zaprojektowany w 1888 roku przez Mariana Jarzyńskiego. Pierwotnie był niewielką budowlą na planie kwadratu, usytuowaną w rogu Ogrodu Saskiego, obok głównego wejścia. Budynek był włączony w ogrodzenie parku. Na początku XX wieku domek rozbudowano. Ponowna przebudowa miała miejsce w okresie II wojny światowej lub bezpośrednio po jej zakończeniu.
Kalendarium
1888 – projekt domku stróża wykonany przez Mariana Jarzyńskiego;
około 1909 – rozbudowa domku stróża;
około 1945 – przebudowa domku stróża;
2018 – remont budynku.
Architekt
Styl
Opis
Bryłę budynku tworzą dwie części: wyższa, w formie wieży, założona na planie kwadratu i niższa, założona na planie prostokąta.
Wyższa część budynku jest pierwotnym domkiem stróża. Jest to jednoprzestrzenna budowla z dwoma otworami: drzwiowym i okiennym. Naroża wieży są wzmocnione podwójnymi szkarpami, ustawionymi do siebie pod kątem prostym. Ich przedłużenie stanowią sterczyny w formie ślepych wieżyczek. Wszystkie elewacje wieży mają krenelażowe zwieńczenia w postaci attyki. Okno wieży w pierwotnym projekcie miało mieć kształt ostrołuku z maswerkami, który miał być obwiedziony płyciną zamkniętą od góry ostrołukami.
Niższa część budynku została zbudowana na planie prostokąta i ma kształt parterowego pawilonu. Pawilon w elewacji frontowej ma dwa prostokątne okna, przedzielone pilastrami. Nad oknami przebiega wykonany w tynku fryz krenelażowy. Dach pawilonu jest dwuspadowy.
Materiały i techniki
Głównym materiałem budowlanym była czerwona cegła. Budynek jest otynkowany, pokryty blachą. We wnętrzu występują drewniane wykończenia. Posadzki wyłożone są płytkami.
Wymiary
Przybliżone wymiary domku stróża podane w metrach:
Literatura
Gawarecki H., Gawdzik C., Ulicami Lublina, Lublin 1976.
Denys M., Wyszkowski M., Lublin i okolice. Przewodnik, Lublin 2001.
Nowak B., Lublin. Przewodnik, Lublin 2000.
Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998.