Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Cyrulicza 7 w Lublinie (obecnie Furmańska 6)

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Cyruliczej 7, dzisiejszej Furmańskiej 6.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Dawny numer policyjny: 642
Numer hipoteczny: 457
Numer przed 1939: Cyrulicza 7 / Furmańska 6
Numer po 1944: -
Numer obecny: Furmańska 6

 

Cyrulicza 7Cyrulicza 7 na mapie Lublina z 1928 roku

Cyrulicza 7Cyrulicza 7 na panoramie Lublina z lat 30. tych XX wieku

 

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918-1941:


Księga Adresowa Polski 1928
1928 - Kawa Mendel – restauracja


Księga Adresowa Polski 1929
1929 - Abram Wajcman – przybory tapicerskie

Aml 1918-1939, sygn. 2631
1931 - Mendel Kawa – wyszynk napojów alkoholowych
- doniesienie Mendla Kawy o złośliwem dokuczaniu (IB, sygn. 494)
- wzmianka o istnieniu 4 sklepów w kamienicy (IB, sygn. 1472)


Ankieta z dnia 21.I.1937r. [Inspekcja budowlana 1472]:
1937 - 4 sklepy


Karta realności z dnia 31.XII.1940 r. [Inspekcja budowlana 1472]:
1940 - 3 sklepy
1940 - zakład blacharski

 

Historia budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Właściciele:
dane z dnia 12.X.1896 - Halbersberg
1915 - SS. Lama L.
dane z dnia 21.I.1937 - Arensztajn Chaim Mendel

 

 

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku (1940 rok):

 

Ogólna ilość mieszkańców Mężczyzn Kobiet

Dzieci do lat 6
włącznie

Dzieci od 7-18 lat
włącznie
Uwagi

Chrześcijan - 2

Żydów - 86

25 37 12 14  

 

 

Mieszkańcy nieruchomości wg. zawodu (1940 r.):

 

Robotnicy - 3 (na parterze) + 1 (na piętrze)

Kupcy i przemysłowcy - 2 (na parterze) + 3 (na piętrze)

Rzemieślnicy - 4 (na parterze) + 5 (na piętrze) + 1 (na poddaszu)

Inne zawody - 2 (na piętrze)

Bez zawodu - 1 (na parterze) + 1 (na piętrze)

 

 

Historia własnościowa

Działka pierwotnie należała do uposażenia s.s. karmelitanek bosych, po których właścicielami zostali Uszyńscy, a następnie ich córka Górecka. W 1808 r. właścicielami byli Abram i Bina Kuppfelbratowie. Od 1823 r. w aktach hipotecznych występują ich spadkobiercy: posiadał Werszek Kuppfelbrat oraz Moszek Grun1. Przed połową XIX w. zagospodarowanie przestrzenne kwartału było inne niż obecnie, wobec nie wytyczenia jeszcze ulic Furmańskiej i Cyruliczej. Tak więc przedmiotowa działka miała inny narys. Uliczka Nadstawna o zmiennej szerokości, uregulowana w 1. 60. XIX w. miała wcześniej przebieg kręty. Ukazuje to planik sytuacyjny z r. 1835, wykonany przy okazji projektowania drewnianego parterowego budynku pod nr pol. 642, dla właściciela Ignacego Kupfelbrata2. Niewielki dom usytuowano nieco w głębi, wobec obecnego przebiegu ulicy Furmańskiej. Posiadał prosty symetryczny rzut, trójdzielny, jednotraktowy z sienią przelotową na osi oraz rozbudowane urządzenie ogniowe. Całość nakrywał dach o niewielkim spadku (strych z pomieszczeniami mieszkalnymi), poszyty gontem. Z zachowanego opisu już istniejącej budowli wynika, że zrealizowano projekt nieco odmiennie, z wprowadzeniem dachu mansarda z bantami. Na działce nr 642, znajdowała się poza wymienionym domem, również nie znana bliżej zabudowa murowana z zapleczem gospodarczym. W latach 40. XIX w. nastąpił podział nieruchomości pomiędzy: Rubina Zyskrafta, Dawida Blacharza, Józefa Leyb Blacharza, Herszka Kupferblata, Mojżesza Deichmanna i Dawida Bermanna3. W 1852 r. część nieruchomości kupił Jeremiasz Lauberman. Wspomniane już wytrasowanie w l. 60. XIX w. nowych ulic, spowodowało znaczące zmiany w zakresie parcelacji, a zarazem usunięcie zabudowy, która znalazła się na trasie przebiegu ulic. Zabudowa obecnej działki (ukształtowanej w wyniku tej regulacji) pojawiła się w dwóch głównych etapach: dwupiętrowa kamienica narożna (pn.) ok. 1860 r.4 oraz również dwupiętrowa kamienica od strony ul. Furmańskiej (pd.) pod koniec 1. 80. XIX w.5, podwyższona w r. 1892. Na zachowanym planie sytuacyjnym zabudowy na działce, pochodzącym z 1888 r. wykazano jeszcze tylko kamienicę narożną6. W 1903 r. całość była własnością Lejzora Lamy. Posiadał dwie kamienice: pod nr 642 - trzykondygnacyjną oraz pod nr 642 A - trzykondygnacyjną z drewutnią i kloaką; obie kryte blachą7.

Podczas II wojny światowej nieruchomość znajdowała się na terenie getta żydowskiego. Po zakończeniu wojny prawo własności, do nieruchomości posiadała Genowefa Leszczyńska (i inni). W 1970 r. właścicielem został Jan Cioczek (i inni) prowadzący w obiekcie od r. 1949 zakład masarski. Od lat 40. XX w. przeprowadzano remonty, w tym generalny w latach 1968 – 698. Obecnie są to kamienice mieszkalne z lokalami handlowo - usługowymi na poziomie parteru

Uwaga: zgromadzony materiał historyczny udowadnia, ze niesłuszne jest przypisywanie kamienicy proweniencji XVIII w.9, co zapewne odnosi się do
nie istniejącej już zabudowy na działce Cyrulicza 5.

 

 

Dodatkowe informacje:

APL, Rada Żydowska w Lublinie (Judenrat), nr zesp. 891, sygn. 54
Komisja Zbierania Metali – wykazy ilościowe ze zbiórki metali złożonych przez rodziny żydowskie w Lublinie (wg ulic)

[sprawozdania nazwiska ofiarodawców].

Na liście tej znajduje się nazwisko Mojżesza Lewinzona (Lewinsohna) zamieszkałego przy Furmańskiej 6, który wyłożył pewną ilość mosiądzu.

 

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Ankieta z dnia 21.I.1937 r. [Inspekcja budowlana, sygn. 1472]
Położenie: ulica Furmańska 6, róg Cyruliczej 7
Numer hipoteczny: „nieznany”
Właściciel: Arensztajn Chaim Mendel
Zarządca: Arensztajn Chaim Mendel
Dzierżawca: -
Dozorca: Szymon Błaszczak


Rodzaj nieruchomości: budynek kamienny, mieszkalny
Data rozpoczęcia użytkowania: „dom wybudowany w roku 1860”
Materiał: z cegły i wapna
Ilość mieszkań: 18, w tym:
 - 4 mieszkania 1-izbowe,
 - 11 mieszkań 2-izbowe,
 - 3 mieszkania 3-izbowe
Ilość piwnic: 3 piwnice
Ilość pięter: 2 piętra


Urządzenie wodociągowe: tylko wodociąg (kanalizacji nie ma), dół ustępowy, 3 ustępy nieskanalizowane; brak łazienek
Oświetlenie: naftowe
Ogrzewanie: 10 pieców grzewczych
Klatka schodowa: główna, ze schodami drewnianymi; oświetlenie boczne
Ilość balkonów: 2 drewniane
pokrycie dachu: blacha


Kiedy remontowano budynek: „remont przeprowadza się stopniowo co rok w roku 1934”
Czy fasada bądź cały budynek wymaga remontu: nie wymaga
Czy jest miejsce odpowiednie do urządzenia schronu przeciwgazowego: nie ma

 

Dane dotyczące podwórza:
Wymiary: około 20 metrów
Nawierzchnia: brukowana
Czy są stajnie, obory, chlewy, komórki: 4 komórki
Śmietnik: ruchomy, drewniany, obity blachą
Roślinność: nie ma
Urządzenia do trzepania: jest
Co wiadomo o lokalach podziemnych: nie ma
Gdzie odpływają ścieki kuchenne: na ulicę
Jak często wywożone są nieczystości domowe i przez kogo: śmieci wywozi się co dzień, nawóz co miesiąc przez przedsiębiorców prywatnych

 

Karta realności z dnia 31.XII.1940 r. [Inspekcja budowlana, sygn. 1472]
Położenie: Furmańska 6, Cyrulicza 7 (narożne wejście)
Powierzchnia: ogółem: 450 m2, w tym:
 - zabudowana: 314 m2,
 - niezabudowana: 136 m2
Długość frontu: 37 + 11 mb (głębokość 40 mb)

 

Budynek frontowy mieszkalny a
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 15, w tym:
5 mieszkań 1-izbowych
8 mieszkań 2-izbowych
2 mieszkania 3-izbowych
Liczba piwnic: -
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: 1


Budynek frontowy mieszkalny b
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 7, w tym:
1 mieszkanie 1-izbowe
5 mieszkań 2-izbowych
1 mieszkanie 3-izbowe
Liczba izb: 14
Liczba piwnic: -
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: 1
Dopisek: Chaim Mendel Arensztajn (imię ojca Moszek, Lubartowska 19)

 

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Sąd Rejonowy w Lublinie, X Wydział Ksiąg Wieczystych, WH 241, 457, Zbiór Dokumentów
- plan sytuacyjny ulicy Nadstawnej z 1835 roku, WH 241
- plan domu przy ulicy Nadstawnej z 1835 roku, WH 241
- plan sytuacyjny posesji przy ul. Nadstawnej/ Cyruliczej nr 642 (otoczonej nieruchomościami nr 382, 386) z 1888 roku, skala w łokciach, WH 457
- plan sytuacyjny z 1892 roku, WH 457


APL, IB sygn. 1472
- plan sytuacyjny posesji z 1940 roku

 

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1. Sąd Rejonowy w Lublinie, X Wydział Ksiąg Wieczystych, WH 457, Zbiór Dokumentów.

2. Ibidem

3. APL, Zastrachowania niedwiżimosti, sygn. 7672

4. APL, Inspekcja Budowlana, sygn. 1472

5. APL, Zastrachowania…, op. cit.

6. WH 457, op. cit.

7. Ibidem.

8. WH, op. cit.

9. Zabytki Arch. i Bud. w Polsce, t. 22, Warszawa 1995, s. 231, poz. 23

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1. Aml 1918-1939, sygn. 2631

2. Inspekcja budowlana 1472

3. Księga Adresowa Polski 1928, 1929

4. Zabytki Arch. i Bud. w Polsce, t. 22, Warszawa 1995, s. 231, poz. 23