Bolesław Stelmach (ur. 1956)

Architekt.
W 2010 roku został laureatem Honorowej Nagrody Stowarzyszenia Architektów Polskich. Najważniejsze realizacje Bolesława Stelmacha znajdują się w Warszawie, Żelazowej Woli, Nałęczowie i Lublinie.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Życiorys
Wybrane realizacje
Wybrane projekty
Wyróżnienia i nagrody
Honorowa Nagroda SARP (2010)
Literatura

Życiorys

Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, który ukończył w 1980 roku. Kontynuacją kształcenia były podyplomowe studia planowania przestrzennego na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1984 roku. W 2009 roku Bolesław Stelmach uzyskał tytuł doktora inżyniera architekta w Instytucie Projektowania Architektonicznego Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.

Po ukończeniu studiów pracował w Inwestprojekcie Lublin i Instytucie Gospodarki Przestrzennej w Warszawie. Po otrzymaniu uprawnień, od 1985 roku prowadzi samodzielną praktykę projektową i dydaktyczną, obecnie – Stelmach i Partnerzy Biuro Architektoniczne Sp. z o.o.

Bolesław Stelmach jest autorem kilkudziesięciu realizacji i projektów, m.in. projektu Domu Dostępnego (1995), rozbudowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie (2001), przebudowy kwartału Foksal w Warszawie (2002), budowy Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego (2003), budowy Centrum Chopinowskiego w Warszawie (2005), rewaloryzacji Parku w Żelazowej Woli wraz z obiektami obsługi turystów, administracji i zaplecza gospodarczego (2006) i przebudowy Teatru w Budowie na Centrum Spotkania Kultur w Lublinie (2009).

Bolesław Stelmach był wielokrotnie nagradzany w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach architektonicznych. Zdobył m.in. nagrodę Ministra Infrastruktury I Stopnia i Grand Prix Wydawnictwa Murator za projekt Domu Dostępnego (1995), nagrodę Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa III Stopnia za projekt Centrum Promocji i Biura Obsługi Klienta TP S.A. w Lublinie (2000), nagrodę I Stopnia Ministra Transportu i Budownictwa i Nagrodę Roku Stowarzyszenia Architektów Polskich za Centrum Hydroterapii w Nałęczowie (2005), wyróżnienie – Nagrodę Roku Stowarzyszenia Architektów Polskich za Budynek Sanatoryjny przy Sanatorium Fortunat w Nałęczowie (2006), Nagrodę Roku Stowarzyszenia Architektów Polskich i Nagrodę Ministra Infrastruktury III Stopnia za rozbudowę Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie (2007).

Po studiach został wyróżniony Nagrodą Artystyczną Młodych Rządu RP im. S. Wyspiańskiego. W 2010 roku został laureatem Honorowej Nagrody Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Najważniejsze realizacje Bolesława Stelmacha znajdują się w Warszawie, Żelazowej Woli, Nałęczowie i Lublinie.

Bolesław Stelmach jest architektem, który w coraz ważniejszy sposób kształtuje przestrzeń Lublina i zauważalnie, z artystycznym zacięciem, podnosi jej jakość.

Krytycy piszą o architekcie: „Można go nazwać wirtuozem szkła i betonu. Bolesław Stelmach działa pod prąd nie ulega modom, komercyjnej łatwiźnie. Nie jest pieszczochem inwestorów. Niemal każda jego realizacja jest znacząca. Ważna dla polskiej architektury. Architekt pozostaje wierny wartościom modernizmu – szczerości materiału, prostocie, podporządkowaniu architektury przyrodzie” (Jerzy S. Majewski, Wirtuoz betonu i szkła dostał architektonicznego Oskara, „Gazeta Wyborcza”, 12 listopada 2010).

Wybrane realizacje

1992 – Dom Fundacji Jana Pawła II w Lublinie,
1989 – Centrala Pierwszego Komercyjnego Banku SA w Lublinie,
1994 – Oddział Okręgowy NBP,
1996 – Dom Dostępny w Warszawie,
1999 – Centrum Promocji i Biuro Obsługi Klienta Telekomunikacji Polskiej S.A. w Lublinie,
2004 – Budynek Hydroterapii w Nałęczowie,
2005 – Budynek sanatoryjny przy sanatorium Fortunat w Nałęczowie,
2006 – Rozbudowa Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie,
2008 – Zana House w Lublinie,
2009 – Budynek administracyjno-biurowy z częścią magazynową i garażem Sejmu RP w Warszawie,
2009 – Centrum Chopinowskie w Warszawie,
2009 – Rewaloryzacja parku w Żelazowej Woli,
Osiedla w Lublinie: przy ulicy Bolesława Śmiałego i przy ulicy Popiełuszki.

Czytaj >>> o wybranych realizacjach Bolesława Stelmacha

Obejrzyj >>> galerię ze zdjęciami realizacji projektów Bolesława Stelmacha

Wybrane projekty

2001 – rozbudowa Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie,
2002 – przebudowa kwartału Foksal w Warszawie,
2003 – budowa Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego,
2007 – budowa Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku,
2008 – budynek na rogu ulic Kołłątaja i Peowiaków w Lublinie,
2009 – przebudowa Teatru w Budowie na Centrum Spotkania Kultur w Lublinie,
2009 – projekt upamiętnienia na Lubelskim Placu Śmierci.

Wyróżnienia i nagrody

1994 – Nagroda Ministra Kultury za modernizację budynku NBP w Lublinie;
1995 – Grand Prix w konkursie Dom Dostępny 1995 z firmą VIVA z Lublina;
2000 – Nagroda w konkursie „Życie w Architekturze” dla najlepszego budynku użyteczności publicznej w latach 1989–1999 w Lublinie dla budynku Centrali Pierwszego Komercyjnego Banku SA;
2000 – Nagroda III Stopnia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa za projekt Budynku Centrum Promocji i Biura Obsługi Klienta TP SA w Lublinie;
2000 – Wyróżnienie SARP Polski Cement Sp. z o.o. w konkursie na najlepszą realizację architektoniczną z użyciem technologii żelbetowej wykonaną i przekazaną do użytku do końca 1999 roku za projekt Budynku Centrum Promocji i Biura Obsługi Klienta TP SA w Lublinie;
2001 – I Nagroda w konkursie na rozbudowę Sejmu RP w Warszawie;
2002 – I Nagroda w konkursie na koncepcję zagospodarowania kwartału Foksal w Warszawie;
2003 – I Nagroda w konkursie na Lubelski Park Naukowo-Technologiczny;
2005 – I Nagroda w konkursie na budynek Centrum Chopinowskiego w Warszawie;
2005 – Nagroda Roku Stowarzyszenia Architektów Polskich za budynek Hydroterapii w Nałęczowie;
2005 – Nagroda I Stopnia Ministra Transportu i Budownictwa za budynek Hydroterapii w Nałęczowie;
2006 – I Nagroda w konkursie na Rewaloryzację Parku w Żelazowej Woli z obiektami obsługi turystów, administracji i zaplecza gospodarczego;
2006 – II Nagroda Stowarzyszenia Architektów Polskich dla Rozbudowy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie;
2007 – II nagroda w konkursie na opracowanie koncepcji Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku;
2009 – I nagroda w konkursie na opracowanie koncepcji architektonicznej budynku Teatru w Budowie wraz z koncepcją zagospodarowania placu Teatralnego w Lublinie.

Honorowa Nagroda SARP (2010)

W 2010 roku Bolesław Stelmach otrzymał Honorową Nagrodę Stowarzyszenia Architektów RP w uznaniu:

za wybitne zasługi dla architektury polskiej w dziedzinie twórczości architektonicznej, kreację dzieł architektonicznych budujących współczesny wizerunek polskiej architektury, w tym obiektów związanych z osobą Fryderyka Szopena.

W uzasadnieniu przyznania nagrody napisano:

Zwycięzcy wielu prestiżowych konkursów architektonicznych. Twórcy o głębokim poczuciu klasycznego architektonicznego piękna, budującego obiekty w oparciu o powściągliwe i syntetyczne użycie form, o przemyślany dobór materiałów, dbałość o architektoniczny detal, o harmonię kompozycji i jej poetycki wyraz. W aktywności zawodowej wykazującego się poszanowaniem dziedzictwa kulturowego oraz wartości krajobrazu – konsekwentnie i skutecznie broniącego ich w trakcie procesów realizacyjnych.

Na drodze zawodowej, która zaprowadziła go do godności laureata Honorowej Nagrody SARP, Bolesław Stelmach wielokrotnie ryzykował udziałem w prestiżowych lecz pracochłonnych konkursach na projekty najważniejszych budowli publicznych w kraju. I odnosił sukcesy – przede wszystkim w konkursie na projekt rozbudowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w 2001 roku oraz pięć lat później, w dwóch następujących po sobie konkursach na Centrum Chopinowskie w Warszawie (2005) i rozbudowę Muzeum Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli (2006).

Kredo artystyczne realizmu, którym zawsze kierował się, wstępując w ślady swego mistrza Miesa van der Rohe, znalazło szczególne spełnienie w tych dwóch ostatnich pracach. Jak podkreślił przy tej okazji, architektura zawsze była dla niego „próbą wyeliminowania wszystkiego poza przekazem prawdy wynikającej z prostych potrzeby budowania”. W Żelazowej Woli starał się przywrócić związek „między odejmowaniem form na rzecz przekazu znaczeń i idei a «życiem», jako najważniejszym celem działania” i w efekcie dotarł do rozwiązań projektowych zadziwiająco tożsamych z tymi, które siedemdziesiąt lat wcześniej zastosował autor pierwszego założenia ogrodowego na tym samym miejscu, architekt Franciszek Krzywda-Polkowski. W przypadku projektu Centrum Chopinowskiego, odwrotnie – narzucony przez warunki konkursu „związek z życiem” konserwatorski nakaz odtworzenia elewacji dwupiętrowej kamienicy Anasińskiego, tak mocno kontestowany przez środowisko architektoniczne, on przyjął z pokorą i uczynił atutem swojej koncepcji. W rezultacie zaprojektowany przez niego szklano-betonowy biurowiec, którego struktura wyrasta z materii spopielałych dekoracji dziewiętnastowiecznego historyzmu, ani nie przesłania, ani nie dominuje nad zamkiem Ostrogskich, a jedynie podkreśla zafałszowaną perspektywę pnącej się w górę ulicy Tamka. Tym samym, przenosząc w czasie ulotne, optyczne złudzenie, architekt przywrócił temu fragmentowi warszawskiej Skarpy jej genius loci, a nieco zwietrzałej sentencji swego mistrza – mocny sens: kategorie estetyczne są zawsze tożsame z kategoriami etycznymi.

Cyt. za: Polska architektura nowoczesna. Honorowa nagroda SARP 1966–2010, oprac. Adam Czyżewski, Warszawa 2010, s. 184–187.

czytaj fragmenty >>> wypowiedzi Bolesława Stelmacha dotyczące architektury

czytaj >>> tekst Bolesława Stelmacha Poszukiwanie struktur

Opracowanie: Joanna Zętar
na postawie materiałów dostarczonych przez STELMACH I PARTNERZY Biuro Architektoniczne

Literatura

Mycielski K., Nowe oblicze Sejmu, „Architektura Murator” 2001, nr 9, s. 44–52.

Piątek G., Centrum Chopinowskie w Warszawie, „Architektura Murator” 2010, nr 8, s. 48–57.

Piątek G., Budynek administracyjny Kancelarii Sejmu w Warszawie, „Architektura Murator” 2010, nr 12, s. 74–81.

Stelmach B., Budynek administracyjny Kancelarii Sejmu w Warszawie, „Architektura Murator” 2010, nr 12, s. 77–78.

Stelmach B., Planowanie przy udziale społeczności lokalnej na przykładzie Frampola, „Człowiek i Środowisko” 1989, nr 13, s. 21–41.

Stelmach B., Architektura minimalistyczna. Wybrane aspekty, [w:] Definiowanie przestrzeni architektonicznej. Co z tym pięknem architektury współczesnej, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, Architektura 2.6-a/2007, R. 104, zeszyt 13, s. 414–418.

Stelmach B., Basen w Nałęczowie, „Architektura Murator” 2005, nr 12, s. 57.

Stelmach B., Biblioteka Publiczna w Lublinie, „Architektura Murator” 2008, nr 1, s. 56–57.

Stelmach B., Budynek biurowy Zana House w Lublinie, „Architektura Murator” 2010, nr 4, s. 66.

Stelmach B., Główka M., Zastosowanie betonu w dzisiejszej architekturze, „Budownictwo Monolityczne” 2010, nr 1, s. 14–15.

Stelmach B., Hotel przy sanatorium w Nałęczowie, „Architektura Murator” 2007, nr 12, s. 69.

Stelmach B., Lublin kreatywny. Lublin 2020 wizje rozwojowe, Lublin 2009, s. 79–90.

Stelmach B., Minimaliści a awangarda. Tendencje minimalistyczne we współczesnej architekturze w świetle koncepcji architektury „oryginalnego porządku” awangardy lat 30., Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, 2008.

Stelmach B., Minimalizm a awangarda. Tendencje minimalistyczne we współczesnej architekturze w świetle koncepcji architektury „oryginalnego porządku” awangardy lat 30 XX w., „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych OL PAN” 2009, s. 116–123.

Stelmach B., Rozbudowa Muzeum Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, „Architektura Murator” 2010, nr 8, s. 37.

Stelmach B., Symbolizm tradycyjny, „Architektura” 1984, nr 6, s. 40–41.

Stiasny G., Rozbudowa Muzeum Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, „Architektura Murator” 2010, nr 8, s. 36–47.

>>> czytaj pełną bibliografię