Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Bohdan Zadura (ur. 1945)

Urodził się w  18 lutego 1945 roku w Puławach, w rodzinie inteligenckiej jako syn Jana Zadury i Janiny z domu Jurak. Jego ojciec był lekarzem weterynarii, anatomopatologiem i profesorem zwyczajnym. Od 1958 roku B. Zadura uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Księcia A. J. Czartoryskiego w Puławach. Maturę zdał w 1962, tegoż samego roku ma miejsce jego debiut prasowy na łamach dwutygodnika "Kamena" nr 23 (261) / 1962 r. wierszami o incipitach ,,tak bolą mnie wszystkie miejsca” i ,,brat mojego ojca”. Kolejnym etapem edukacji są studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, które skończył z tytułem magistra w 1969.

W latach 1964-1966 współpracował z redakcją dwutygodnika "Echo Puławskie", związany był wówczas z Orientacją Poetycką "Hybrydy". Bohdan Zadura publikując w 1968 pierwszy zbiór wierszy "W krajobrazie z amfor" oraz pierwszą powieść "Lata spokojnego słońca" debiutuje jako poeta klasycyzujący. Wczesnymi wierszami zwraca na siebie uwagę Jarosława Iwaszkiewicza.

Swoją twórczość literacką i krytycznoliteracką rozwijał poprzez liczne publikacje wierszy, prozy, recenzji i artykułów w czasopismach "Kultura" (1966-77), "Współczesność" (1966-70), "Twórczość" (od 1967), "Życie Literackie"( 1968-71). Od 1966 należał do "Koła Młodych" przy Oddziale Warszawskim ZLP, którego członkiem aż do rozwiązania staje się w 1969.

Z początkiem lat siedemdziesiątych podejmuje prace jak kierownik Regionalnego Muzeum Kazimierza Dolnego, równocześnie nie rezygnuje z publikowania. Współpracuje z kolejnymi pismami "Literatura", "Literatura na Świecie", "Kamena", w których pojawiają sie jego utwory literackie oraz przekłady z języka angielskiego, ukraińskiego, węgierskiego.

Zostaje członkiem Towarzystwa Przyjaciół Puław, rok później jego twórczość zostaje doceniona, poprzez nagrodę im. Józefa Czechowicza. Lata 1977 do 1987 przypadają na działalności kierownika literackiego Teatru Studio Wizji i Ruchu w Lublinie. W roku 1987 zostaje  przewodniczącym społecznej rady programowej Lubelskiego Studia Teatralnego.
 
U progu lat osiemdziesiątych zostaje członkiem zespołu redakcyjnego Kwartalnika "Akcent" i należy do PEN Clubu. Od 1984 jako zastępca  kierownika, a następnie kierownik działu prozy pracuje w miesięczniku "Twórczość".  W 1987 staje się członkiem rady programowej Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. W latach 90 stale publikuje w "Akcencie" i "Twórczości" również na łamach "Kresów", "Literatury Regionów", "Scyny", "Frazy", "Odry". W 1994 zostaje wiceprezesem Wschodniej Fundacji Kultury “Akcent” w tymże roku dostaje nagrodę za krytykę literacką im. S. Piętaka.  W latach 1995-1998 należy do redakcji Nowej Prozy Polskiej, wydawanej przez "Twórczość". Od 1997 związany z Biurem Literackim Fort Legnica, a następnie Port Legnica. Za tłumaczenia poezji węgierskiej i jej popularyzowanie otrzymuje  Krzyż Rycerski Orderu Republiki Węgierskiej, a w 2002 nagrodę Fundacji Promocji Spraw Słowiańskich. Od 2004 roku redaktor naczelny "Twórczości".
 
Jego utwory od debiutu w roku 1962 stawały się jednak coraz mniej klasyczne, łączyły pełna estetyki formę z nowoczesnymi założeniami. Symptomem przemiany pojawiają się już w tomiku "Zejście na ląd", przełomowym zaś okazał się zbiór "Starzy znajomi", zrywał on bezwzględnie ze skłonnością do prozodii, regularności, zdyscyplinowania wobec gatunkowych reguł tradycyjnej liryki. Współcześnie o uznaniu go za nauczyciela wielu młodych poetów przesądził przede wszystkim tomik "Cisza". Jemu to i Piotrowi Sommerowi przypisywano ukształtowanie ,,nowej dykcji poetyckiej”.
 
Zadura zasłynął z udanych przekładów z literatury węgierskiej i amerykańskiej. Jego tłumaczenia poetów ukraińskich (m. in. Jurija Andruchowycza, Andrija Bondara, Wasyla Machno, Sierhija Żadana) znalazły się w trzykrotnie jak dotąd wznawianej antologii pt. "Wiersza zawsze są wolne. Poezja ukraińska w przekładach Bohdana Zadury".

 
Dorobek poetycki

W krajobrazie z amfor (Warszawa, Czytelnik 1968)

Podróż Morska (Warszawa, Czytelnik 1971)

Pożegnanie Ostendy (Warszawa, Czytelnik1974)

Małe muzea (Warszawa, Czytelnik 1977)

Zejście na ląd (Warszawa czytelnik 1983 )

Starzy znajomi (Warszawa czytelnik 1986)

Prześwietlone zdjęcia (Lublin, Wydawnictwo Lubelskie, 1990) wiersze własne i przekłady wierszy pisarzy węgierskich

Cisza (Poznań,  1994)

Noc Poetów (poemat 1998)

Kaszel w lipcu (2000)

Więzień i krotochwila  wiersze z lat sześćdziesiątych (2001)

Ptasia Grypa i inne wiersze dla kobiet i mężczyzn (2002)

Stąd. Wiersze Puławskie (2002)

Wiersze zebrane (3 tomy), Biuro Literackie, Wrocław 2005-2006

Wszystko, Biuro Literackie, Wrocław 2008

Nocne życie, Biuro Literackie, Wrocław 2010

Zmartwychwstanie ptaszka (wiersze i sny), 2012
 

Dorobek prozatorski

Lata spokojnego słońca, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1968

A żeby ci nie było żal, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1972

Patrycja i chart afgański, Warszawa: Czytelnik, 1976

Do zobaczenia w Rzymie, Warszawa: Czytelnik, 1980

Lit, Gdańsk: Marabut, 1997

Proza tom 1. Opowiadania, Wrocław: Biuro Literackie, 2005

Proza tom 2. Powieści, Wrocław: Biuro Literackie, 2006
 

Szkice literackie

Radość czytania (Lublin, Wydawnictwo Lubelskie1980). Teksty  z lat 1967 -1978 drukowane w Twórczość, Kamena, Kultura i Współczesność

Daj mu tam, gdzie go nie ma (Lublin Multico 1996)

Między wierszami, Biuro Literackie, Legnica 2002.

Szkice, recenzje, felietony. Tom 1, Biuro Literackie, Wrocław 2007.
 

Przekłady

D.J. Enright, Księga Fausta, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1984.

Dmytro Pawłyczko, Tajemnica twojej twarzy, 1989.

Tony Harrison, Kumkwat dla Johna Keatsa, PIW, Warszawa 1990.

John Ashbery, No i wiesz (1993) (razem z Andrzejem Sosnowskim i Piotrem Sommerem).

D.J. Enright, Rok akademicki (1997).

Mihály Babits, Księga Jonasza, Wydawnictwo Pomona 1998.

Tony Harrison, Sztuka i zagłada, Biuro Literackie, Legnica 1999..

Dmytro Pawłyczko, Naparstek (2000).

John Guzlowski, Język mułów i inne wiersze, Biblioteka Śląska, Katowice 2002..

Wasyl Machno, Wędrowcy, Wydawnictwo Bonami, Poznań 2003. (razem z Andrzejem Nowakiem i Renatą Rusnak).

Wiersza zawsze są wolne. Poezja ukraińska w przekładach Bohdana Zadury, Biuro Literackie, Wrocław 2004, 2005, 2007.

Jurij Andruchowycz, Piosenki dla martwego koguta, Biuro Literackie, Wrocław 2005, 2007.

Andrij Bondar, Jogging, Wydawnictwo Mamiko, Nowa Ruda 2005 (razem z Adamem Wiedemannem).

Wasyl Machno, 34 wiersze o Nowym Jorku i nie tylko, Biuro Literackie, Wrocław 2005.

Serhij Żadan, Historia kultury początku stulecia, Biuro Literackie, Wrocław 2005.

Opracowania 

1.Zadura Bohdan, [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bibliograficzny, red. J. Czechowska, A.Szatagan, t. 9, Warszawa 2004, s.538.

2.Nasiłowska A., Literatura okresu przejściowego 1975 -1996, Warszawa 2000, s. 188-190.

3.Zadura Bohdan Krzysztof, [w:] Pisarze współcześni regionu lubelskiego. Leksykon, red. J. Smolarz, Lublin 1999, s. 321-326.

 
Oprac. Karolina Kryczka

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Wideo

Audio

Historie mówione

Inne materiały

Słowa kluczowe