Lubelski Plac Śmierci. Konkurs na trwałą formę upamiętnienia
Konkurs na opracowanie projektu trwałej przestrzennej formy miejsca pamięci – Lubelskiego Placu Śmierci – wraz z koncepcją zagospodarowania terenu został zorganizowany w 2009 roku przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”.
LUBELSKI PLAC ŚMIERCI
Lubelski Plac Śmierci (zwany też Lubelskim Umschlagplatzem) znajduje się na terenie dawnej rzeźni miejskiej (po wojnie Zakłady Mięsne w Lublinie) przy ulicy Turystycznej (dawnej Łęczyńskiej). Jest to niewielki plac między murem od ulicy Zimnej i najstarszymi budynkami zakładowymi z końca lat 20. XX wieku.
W 1942 roku Niemcy wykorzystali teren rzeźni do przeprowadzenia deportacji ludności żydowskiej do obozu zagłady w Bełżcu.
Czytaj więcej>>> o Lubelskim Placu Śmierci
Ogłoszenie regulaminu konkursu przez Zastępcę Prezydenta Miasta Lublina Włodzimierza Wysockiego wraz z konferencją prasową odbyło się 7 lipca (wtorek) 2009 roku o godzinie 13.00 w siedzibie Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. Odczytanie wyników konkursu – 9 listopada 2009 roku.
PRZEDMIOT KONKURSU
Przedmiotem konkursu było opracowanie projektu trwałej przestrzennej formy upamiętnienia miejsca zwanego Lubelskim Placem Śmierci, wraz z koncepcją zagospodarowania terenu. Miejscem zagospodarowania jest działka o powierzchni 444 m kw., położona w płn.-wsch. części Lublina, przy ulicy Zimnej 3a. Działka ta znajduje się na terenie dawnej rzeźni miejskiej, skąd wiosną 1942 roku wywieziono do obozów zagłady Żydów mieszkających w Lublinie.
SKŁAD SĄDU KONKURSOWEGO
prof. Monika Adamczyk-Garbowska, Romuald Dylewski, prof. Małgorzata Kitowska-Łysiak, Dariusz Kopciowski, Robert Kuwałek, prof. Lechosław Lameński, Roman Litman, Wanda Lotter, Maciej Paschke, prof. Elżbieta Przesmycka, Marek Szcześniak, Michał Trzewik, ks. prof. Romuald Weksler-Waszkinel, ks. prof. Alfred Wierzbicki, prof. Jan Stanisław Wojciechowski (przewodniczący), Mirosław Załuski, dr Anna Ziębińska-Witek
Sekretarz Organizacyjny Konkursu: Marcin Fedorowicz
WERDYKT SĄDU KONKURSOWEGO
Obrady Sądu Konkursowego miały miejsce 4 listopada 2009 roku.
Jury postanowiło nie przyznać pierwszej nagrody; wynika to z faktu, że żadna praca nie spełniała wszystkich warunków konkursu, dotyczy to zwłaszcza kryterium ekonomiczności założenia. Chociaż w niemal wszystkich nadesłanych pracach autorzy deklarują maksymalny koszt realizacji projektu zgodny z wymogami regulaminu (100 tys. zł), to jednak, zdaniem Sądu Konkursowego, żadna z prac nie podaje realistycznego kosztorysu.
Drugą nagrodę przyznano pracy nr 3 za nawiązanie w symbolice do istniejącej w pobliżu rampy kolejowej, skąd odchodziły transporty do obozów zagłady, a także za pomysł otwarcia Miejsca Pamięci na plac, gdzie rampa kolejowa faktycznie się znajdowała. Praca została nagrodzona ze wskazaniem do realizacji, jednak po uwzględnieniu zaleceń pokonkursowych, z których główne zalecenie brzmi: zachować mur otaczający plac od ulicy Zimnej, jako relikt zabudowy z czasów Zagłady.
Wyróżnienie przyznano dla projektu nr 23 za walory artystyczne, w tym za ciekawą koncepcję procesu realizacyjnego, nie zamykającego się w jednym czasie, lecz rozłożonego na kilka etapów. Ponadto uznanie Sądu Konkursowego wzbudził pomysł wpisania projektu w szerszy kontekst miasta i związanie projektu z miastem przez poszczególne elementy założenia.
Jury postanowiło podzielić całościową pulę nagród (10 tys. zł) między zwycięskie prace:
7 tys. zł dla nagrodzonej pracy nr 3
3 tys. zł dla wyróżnionej pracy nr 23.
Ogłoszenie wyników konkursu wraz z konferencją prasową i otwarciem wystawy pokonkursowej odbyło się 9 listopada 2009 roku o godzinie 14.00.
Po publicznym otwarciu kopert z danymi osobowymi autorów zwycięskich prac ustalono, że:
II nagrodę (praca nr 3) otrzymał Karol Badyna z Pracowni Rzeźby FORMA w Krakowie.
Wyróżnienie (praca nr 23)
STELMACH I PARTNERZY Biuro Architektoniczne Sp. z o.o.
Zespół autorski:
Bolesław Stelmach – autor; Marek Zarzeczny – współautor; Krzysztof Łopucki – opracowanie; Michał Rakowski – opracowanie; Sławomir Kłos – opracowanie.