Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Misterium „Poemat o Miejscu"

Przedsięwzięcie Misterium "Poemat o Miejscu" było kolejną, podjętą przez Ośrodek “Brama Grodzka - Teatr NN” próbą tworzenia języka artystycznego z wykorzystaniem zastanej przestrzeni miasta oraz istniejącej infrastruktury i możliwości technicznych jakie ona niesie.

Przejście uczestników Misterium przez tę drogę stwarzało sytuację współuczestnictwa. Umieszczone w otwartych studzienkach zapalone reflektory wydobywały ukryte sensy i znaczenia zawarte w przestrzeni i infrastrukturze. Na co dzień, przestrzeń ta i jej znaczenia są dla mieszkańców miasta zupełnie niewidoczne, przezroczyste. W tym konkretnym przypadku chodzi o zabetonowane, ukryte w cementowym sarkofagu miasto żydowskie i pamięć o nim. W całym tym przedsięwzięciu nie pojawiły się typowe dla widowiska elementy takie jak np. muzyka, sztuczne ognie, aktorzy, żywy ogień.

MiejsceBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Pusta przestrzeń leżąca wokół lubelskiego Zamku jest jednym z tych miejsc Lublina, które mówią najwięcej o jego historii. W przestrzeń tę prowadzi Brama Grodzka - kiedyś miejsce spotkania miasta chrześcijańskiego z żydowskim. Miasto żydowskie zostało zburzone w czasie II wojny światowej, a większość jego mieszkańców zginęła w obozach zagłady. Zamek w okresie II wojny światowej i kilku lat po niej zamieniono w wyjątkowo okrutne więzienie służące dwóm największym dwudziestowiecznym totalitaryzmom – niemieckiemu, a później komunistycznemu. Zamordowano w nim kilka tysięcy osób.

Misterium "Poemat o miejscu" jest artystyczną próbą zmierzenia się z pamięcią o miejscu naznaczonym tak wielką ilością zbrodni, okrucieństwa i zniszczenia.

MisteriumBezpośredni odnośnik do tego akapitu

O godzinie 20.00 odezwał się dzwon z kościoła Św. Mikołaja na Wzgórzu Czwartkowym dając znak do rozpoczęcia Misterium. W całej przestrzeni zgasło światło tworząc “scenę” do dalszych działań. Droga uczestników Misterium rozpoczęła się wyjściem z rozświetlonej, tętniącej codziennym życiem przestrzeni Starego Miasta i wejściem przez Bramę Grodzką w ciemność po jej drugiej stronie - tam, gdzie kiedyś było miasto żydowskie i gdzie stoi Zamek

Przewodnikiem na tej drodze było Światło zapalające się w kolejnych, mijanych otwartych studzienkach kanalizacyjnych. Było w nich również można usłyszeć głosy - opowieści więźniów Zamku (z okresu okupacji i lat powojennych) oraz wspomnienia mieszkańców Lublina o dzielnicy żydowskiej i jej zagładzie. Misterium zakończyło się w miejscu dawnej synagogi, gdzie droga uczestników Misterium została przecięta wiszącą w poprzek czarną kotarą.

KomentarzBezpośredni odnośnik do tego akapitu

W Misterium wykorzystana została istniejąca w przestrzeni infrastruktura techniczna. Jedynymi sztucznymi elementami wprowadzonymi z zewnątrz w tę przestrzeń były umieszczone w otwartych studzienkach kanalizacyjnych źródła światła - reflektory oraz źródła dźwięków - głośniki. Tak więc na istniejącą "naturalną" miejską infrastrukturę techniczną został nałożony najbardziej elementarny sprzęt teatralny - reflektory, głośniki, przewody. Poza czarną kotarą - kurtyną, nie było żadnych rekwizytów, sztucznej scenografii ani aktorów. Kotara ta nawiązywała do fresków ze ścian Kaplicy Zamkowej, wskazując na istnienie tajemnicy, której nie można przeniknąć. Wydobywające się z głębi otwartych studzienek światło i głosy odsłaniały ukryte i niewidoczne na co dzień sensy i znaczenia zawarte w pustej przestrzeni wokół Zamku.

Misterium zostało przygotowane dla VIII edycji Konfrontacji Teatralnych.

Tomasz Pietrasiewicz