Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Misterium Pamięci "Pamięć Sprawiedliwych - Pamięć Światła" (2008)

Misterium "Pamięć Sprawiedliwych - Pamięć Światła"
Misterium "Pamięć Sprawiedliwych - Pamięć Światła" (Autor: Fedorowicz, Marcin)

Misterium Pamięci "Pamięć Sprawiedliwych - Pamięć Światła" stanowiło zakończenie projektu "Światła w Ciemności - Sprawiedliwi wśród Narodów Świata" i było połączone z promocją książki „Światła w Ciemności – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.

W dniach 26-27 września 2008 roku na zakończenie projektu „Światła w Ciemności – Sprawiedliwi wśród Narodów Świata” odbyło się Misterium „Pamięć Sprawiedliwych – Pamięć Światła”. Było to symboliczne przekazanie Pamięci o Sprawiedliwych następnemu pokoleniu, ale też opłakiwanie zamordowanego miasta żydowskiego.

Oto fragment z opisu Misterium: 

W dniu 26 września na Placu Zamkowym – tu, gdzie przez setki lat była dzielnica żydowska został zbudowany piec do wypalania gliny. W tym samym dniu umieszczono w nim gliniane tabliczki z nazwiskami Sprawiedliwych, a następnie o godz. 14.00 rozpalono piec. Przez całą noc, aż do następnego dnia, trwało wypalanie glinianych tabliczek. W nocy przy rozpalonym piecu z glinianymi tabliczkami czuwała młodzież czytając głośno historie Sprawiedliwych. Obok pieca, na chodniku, zapisano w języku hebrajskim i w języku polskim Psalm 130:

Z głębokości wołam do Ciebie, Panie,
o Panie, słuchaj głosu mego! Nakłoń swoich uszu
ku głośnemu błaganiu mojemu!
Jeśli zachowasz pamięć o grzechach, Panie, 
Panie, któż się ostoi?
Ale Ty udzielasz przebaczenia,
aby Cię otaczano bojaźnią.
W Panu pokładam nadzieję,
nadzieję żywi moja dusza:
oczekuję na Twe słowo.
Dusza moja oczekuje Pana bardziej niż strażnicy świtu,
bardziej niż strażnicy świtu.

Niech Izrael wygląda Pana.
U Pana bowiem jest łaskawość
i obfite u Niego odkupienie.
On odkupi Izraela
ze wszystkich jego grzechów. 

Obecność w tym właśnie miejscu tekstu Psalmu była ważnym i symbolicznym dopełnieniem Misterium, które miało być symbolicznym obrzędem oczyszczającym z tych strasznych zbrodni, które wydarzyły się w naszym mieście.

Po wygaszeniu i wystudzeniu pieca, w dniu 27 września o godz. 19.00 rozpoczęła się ostatnia część Misterium. Wzięli w niej udział Sprawiedliwi, których nazwiska były wypalone na glinianych tabliczkach.

Misterium o godz. 19.00 rozpoczął Narrator:

W roku 2000, 16 września, 8 lat i 9 dni temu, dokładnie w tym miejscu odbyło się Misterium „Jedna Ziemia – Dwie Świątynie”, będące symbolicznym spotkaniem Sprawiedliwych i Ocalonych z Zagłady. Wielu uczestników tamtego Misterium już nie żyje. Ale żyje w nas przesłanie tamtego spotkania. Kontynuacją i symbolicznym zamknięciem przeprowadzonego 8 lat temu Misterium jest dzisiejsze Misterium „Pamięć Sprawiedliwych – Pamięć Światła”.

Przez dwa dni w piecu, który stanął w miejscu, gdzie znajdowała się kiedyś dzielnica żydowska, były wypalane gliniane tabliczki z nazwiskami Sprawiedliwych, do których zdołaliśmy dotrzeć, i których opowieści zostały zarejestrowane. Pamięć o tych historiach zostanie dzisiaj symbolicznie przekazana uczniom i nauczycielom z tych lubelskich szkół, które zgodziły się wziąć odpowiedzialność za jej przechowanie i ocalenie dla następnego pokolenia.

Następnie Sprawiedliwi, bądź przedstawiciele rodzin nieżyjących Sprawiedliwych, przekazywali na ręce uczniów i nauczycieli książkę „Światła w Ciemności – Sprawiedliwi wśród Narodów  Świata”, zawierającą zebrane relacje. Książki były umieszczone w skrzyneczkach opatrzonych wypalonymi, glinianymi tabliczkami z nazwiskami Sprawiedliwych. Każda ze szkół otrzymała również zaszczepkę z krzewu winorośli, zasadzonego w roku 2000 podczas Misterium „Jedna Ziemia – Dwie Świątynie”.

 
Tomasz Pietrasiewicz