Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Regina Winograd

Regina Winograd - fotografia świadka historii
Regina Winograd - fotografia świadka historii (Autor: -)

Regina Winograd urodziła się 8 października 1927 roku w Lublinie w rodzinie Rywki i Szlomy Milsztajnów. Miała pięcioro rodzeństwa. Do 1939 roku mieszkała w Lublinie przy ulicy Lubartowskiej 65 (obecnie Lubartowska 93). Przez rok uczęszczała do szkoły żydowskiej na ulicy Lubartowskiej, a kolejne pięć klas ukończyła w szkole powszechnej na Czwartku. Po wybuchu II wojny światowej wraz z rodziną uciekła do Rozkopaczewa, gdzie ukrywała się u polskiej rodziny Pyłów. Ojciec zarabiał tam na utrzymanie rodziny tkactwem, matka – sporządzaniem leków dla okolicznej ludności i zwierząt gospodarskich. Rodzina przebywała na wsi do momentu, kiedy sytuacja stała się niebezpieczna ze względu na częste wizyty Niemców, wtedy zapadła decyzja o rozdzieleniu się i Regina Winograd wraz z siostrą Rachelą dostały się do Lublina, a stamtąd wyjechały na roboty do Niemiec. Po dwóch latach ciężkiej pracy Regina Winograd została wyzwolona przez Amerykanów i rozpoczęła poszukiwania rodziny w wyzwolonym obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie. Wraz z Czerwonym Krzyżem dostała się do Szwajcarii, a stamtąd w 1947 roku próbowała wyjechać do Izraela, na dwa lata trafiając na Cypr, gdzie wyszła za mąż za kolegę z przedwojennego Lublina i urodziła córkę. Po dotarciu do Izraela udzielała pomocy psychologicznej i prowadziła studio baletowe. Ma syna i troje wnuków, mąż i córka zmarli. Obecnie mieszka w Bat Jam w Izraelu. Nie odnalazła nikogo z rodziny. Kilkukrotnie odwiedziła Lublin, z którym czuje się silnie związana.

Regina Winograd - relacja świadka historii

Regina Winograd opowiada o życiu w przedwojennym Lublinie – o spacerach do Ogrodu Saskiego, dziecięcych zabawach, zakupach na targu przy ulicy Świętoduskiej. Mówi o warunkach życia, profesjach wykonywanych przez ludność żydowską, relacjach między Polakami i Żydami. Wspomina przejawy życia religijnego – wizyty z ojcem w jesziwie, a z matką w mykwie, święta żydowskie i związane z nimi zwyczaje, a także przygotowywane potrawy. Regina Winograd opowiada o sytuacji po śmierci Józefa Piłsudskiego – o wyborze jej przez kierownika szkoły do deklamowania ku czci marszałka wiersza, którego fragmenty pamięta do dzisiaj i o straży pełnionej przez uczniów na schodach szkoły. W części wojennej relacji mowa o wejściu Niemców do Lublina, prześladowaniu ludności żydowskiej, ucieczce rodziny do Rozkopaczewa i ukrywaniu się tam, a także o rozłące z rodziną i powrocie wraz z siostrą do Lublina, skąd Regina Winograd wyjechała na roboty do Niemiec i tam, ukrywając swoją tożsamość, jako Polka doczekała końca wojny. Opowieść dotyczy także poszukiwań rodziny w wyzwolonym obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, wyjazdu z Czerwonym Krzyżem do Szwajcarii, a następnie w 1947 roku przez Cypr do Izraela. Regina Winograd opowiada o mężu i dzieciach, a także o życiu w Izraelu, wizytach w Polsce, tęsknocie za Lublinem i nieodnalezioną rodziną.

Czytaj więcej