Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Adam Tomanek

Adam Tomanek - fotografia świadka historii
Adam Tomanek - fotografia świadka historii (Autor: Tomanek, Adam (1928-2017))

Adam Tomanek urodził się 10 grudnia 1928 roku w Lublinie. Rodzice – Eugeniusz Tomanek i Władysława z Łobodowskich. Ojciec pochodził ze Lwowa, był absolwentem wydziału prawa Uniwersytetu Lwowskiego, pracował w dyrekcji Poczty i Telegrafów w Lublinie. Zmarł, kiedy pan Adam miał cztery lata. Matka pracowała na poczcie jako telefonistka. Przed wojną mieszkał z rodziną w kamienicy przy ulicy Chopina 16, w czasie okupacji rodzina Tomanków została wyrzucona z mieszkania i zamieszkała w mieszkaniu pożydowskim przy ulicy Noworybnej. Adam Tomanek uczył się Szkole Podstawowej im. Ewarysta Estkowskiego, tzw. „ćwiczeniówce”, a następnie w gimnazjum im. Vetterów. W czasie okupacji stracił rok nauki ponieważ handlował na targu – musiał uzbierać pieniądze na wykupienie matki z Majdanka. Po wyzwoleniu ukończył ostatnią klasę gimnazjum oraz dwuletnie liceum. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Adam Tomanek uznawany jest za legendę Radia Lublin. Zainteresowanie radiem pojawiło się już w szkole średniej. Pan Adam aktywnie działał w szkolnym kółku radiowym, brał udział w konkursie lektorsko-spikerskim organizowanym przez Polskie Radio w Warszawie. Od 1949 roku pracował w Polskim Radiu Lublin jako lektor, reportażysta i spiker. Przez 39 lat prowadził Redakcję Sportową. W 1975 roku otrzymał Złoty Mikrofon, najwyższą polską nagrodą radiową. Za swe zasługi został odznaczony Krzyżem Komandorskim oraz Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, czterokrotnie oznaką honorową „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego” oraz złotą odznaką „Zasłużony dla Lublina”. Na emeryturze nadal pracował, robił audycje i reportaże na tematy rolnicze. Pan Adam Tomanek zmarł 7 kwietnia 2017 roku w wieku 88 lat. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie.

Adam Tomanek - relacja świadka historii

Relacja Adama Tomanka dotyczy głównie okresu dzieciństwa spędzonego w przedwojennym Lublinie. Adam Tomanek opowiada o swoich rodzicach, Eugeniuszu i Władysławie, wspomina postać swojego wuja, poety Józefa Łobodowskiego. Mówi o swoim dzieciństwie, domu rodzinnym przy ulicy Chopina 16, sąsiadach. Wspomina dźwięki i odgłosy przedwojennego miasta, dzielnicę żydowską w Lublinie i targ przy ulicy Świętoduskiej. Adam Tomanek wspomina wybuch II wojny światowej, bombardowanie Lublina i wejście Niemców do Lublina. Pamięta jak Niemcy zabierali radioodbiorniki, balustrady metalowe a nawet narty. Opisuje pożydowskie mieszkanie przy ulicy Noworybnej, gdzie rodzina musiała się przeprowadzić, kiedy ich mieszkanie zostało przekazane Niemcom. Opisuje historię dzieci sąsiada - rodzeństwa Salci i Mońka Hornów, którym udało się przetrwać okupację ukrywając się przez trzy lata w studni na wsi. Mówi o początkach kariery radiowca – szkolnym radiowęźle i konkursie lektorsko-spikerskim organizowanym przez Polskie Radio w Warszawie. Opisuje powojenną historię lubelskiego radia oraz swoją pracę redaktora, którą wykonywał także po przejściu na emeryturę.

Czytaj więcej

Adam Tomanek - relacja świadka historii

Pan Adam wspomina początki swojej pracy w radio, pierwszą siedzibę radio w Lublinie. Opowiada o pracy radiowca, o wydarzeniach, które relacjonował, o wpływie cenzury na pracę dziennikarza radiowego. Wspomina zmarłych dziennikarzy. Opowiada anegdoty związane ze swoją pracą.

Czytaj więcej

Adam Tomanek - relacja świadka historii

Cała relacja pana Adama dotyczy jego wuja, Józefa Łobodowskiego: historia rodziny, wspomnienia z dzieciństwa, Łobodowski jako redaktor.

Czytaj więcej

Zdjęcia

Wideo