Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Alexandre Messer

Alexandre Messer - fotografia świadka historii
Alexandre Messer - fotografia świadka historii (Autor: Czajkowski, Tomasz)

Alexandre Messer urodził się 28 maja 1938 roku w Grabowcu w powiecie hrubieszowskim. Matka Rywka Rajs pochodziła z Grabowca, ojciec Wolf Lezjor Messer urodził się w Tyszowcach. We wrześniu 1939 roku rodzina wraz z Armią Czerwoną wyruszyła do Związku Radzieckiego. Okres II wojny światowej spędzili mieszkając w Pierwomajsku, a następnie w Swierdłowskim Rejonie na Uralu. W 1946 roku wrócili do Polski i zamieszkali w Ząbkowicach Śląskich, gdzie zaczął chodzić do szkoły. W 1952 roku rodzina Messerów przeprowadziła się do Warszawy. Tam, po ukończeniu szkoły podstawowej, rozpoczął naukę w Korpusie Kadetów im. gen. Karola Świerczewskiego. W 1956 roku zdał maturę i wyjechał na studia do ZSRR, gdzie przez rok studiował na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1959 roku otrzymał paszport i wyjechał do Francji. Pracował jako elektryk, a potem informatyk. Był dyrektorem marketingu w międzynarodowej firmie. W 1995 roku przeszedł na emeryturę. Wraz z żoną zaangażował się w działalność trupy teatralnej oraz propagowanie kultury i języka jidysz. Już na emeryturze podjął studia humanistyczne oraz napisał pracę magisterską na temat prasy żydowskiej w języku jidysz w Polsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Wraz z żoną Charlotte mieszka w Paryżu. Ma syna i córkę oraz troje wnuków.

Alexandre Messer - relacja świadka historii

Relacja Alexandra Messera dotyczy historii rodziny Messerów oraz emigracji do Francji oraz kultury i języka jidysz. Alexandre Messer opowiada o swojej rodzinie. Badania historyczne i genealogiczne, które prowadził poszukując swoich przodków z rodzinnego Grabowca w powiecie hrubieszowskim pozwalają mu wymienić z imienia i nazwiska swoich dziadków, pradziadka, wujów, ciocie oraz kuzynów oraz opowiedzieć wiele ciekawych historii i anegdot. Opowiada m.in. o ciotce Maszy Messer, która przechrzciła się i wyszła za mąż za Polaka oraz o pradziadku Bencjonie Rajsie, który pracując przy budowie drogi znalazł skarb. Urodzony rok przed wybuchem II wojny światowej, opisuje losy swojej rodziny – wyruszenie za Bug wraz z cofającą się Armią Czerwoną we wrześniu 1939 roku, mieszkanie w Pierwomajsku, a następnie w Swierdłowskim Rejonie na Uralu, pracę ojca na wyrąbiskach w tajdze oraz powrót do Polski i zamieszkanie w Ząbkowicach Śląskich w 1946 roku. Alexandre Messer opowiada o życiu w powojennej Polsce – o nauce w szkole podstawowej i w Korpusie Kadetów im. gen. Karola Świerczewskiego w Warszawie, wyjeździe na studia do Moskwy, antysemityzmie oraz o podjęciu decyzji o emigracji do Francji. Życie we Francji opisuje jako „zupełnie inną rzeczywistość” w porównaniu do peerelowskiej Polski. Mówi o poznaniu żony Charlotte oraz ich wspólnym zaangażowaniu w działalność trupy teatralnej i propagowanie kultury i języka jidysz. Relacjonuje swoje wizyty w Polsce oraz w rodzinnym Grabowcu do którego jeździł wraz z Adamem Kopciowskim poszukiwać śladów przeszłości i własnej rodziny. Na koniec, uznając za ojczysty język rosyjski, podejmuje temat wielojęzyczności oraz własnej tożsamości narodowej, mówiąc o sobie, że „wewnątrz jest Żydem, Francuzem z obywatelstwa, Polakiem z pochodzenia oraz Rosjaninem, bo uwielbia język rosyjski”.

Czytaj więcej