Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Mira Krum-Ledowski

Mira Krum-Ledowski - fotografia świadka historii
Mira Krum-Ledowski - fotografia świadka historii (Autor: Czajkowski, Tomasz)

Urodziła się w Tłumaczu koło Stanisławowa. W czasie okupacji hitlerowskiej przebywała w tamtejszym getcie, skąd cała rodzina jej ojca i część rodziny matki została deportowana do obozu zagłady w Bełżcu. Wraz z ojcem i matką do 1944 roku była przechowywana przez młynarza Dwolińskiego w Beremianach. Po śmierci ojca wraz z matką została przygarnięta i ocalona przez Antoninę Działoszyńską i jej rodzinę. Dzięki rodzinie Działoszyńskich obie przeżyły wojnę. Po wojnie Mira Ledowska mieszkała w Polsce, potem wyjechała do Izraela. Jest absolwentką hebraistyki, przez 36 lat pracowała jako nauczycielka literatury hebrajskiej i Biblii w izraelskiej szkole, od kilku lat uczy także języka polskiego. Stale współpracuje z Instytutem Polskim w Tel Awiwie, z filią edukacyjną Instytutu Yad Vashem znajdującą się w Tel-Awiw-Giwatajim oraz z Muzeum Diaspory w Tel Awiwie, gdzie oprowadza polskie grupy. Regularnie uczestniczy w spotkaniach z młodzieżą izraelską, na których opowiada o swoich losach okupacyjnych, a przede wszystkim o ludziach, którzy uratowali jej życie. Kilkakrotnie gościła w Polsce, gdzie spotkała się, m.in. z młodzieżą w Lublinie i Bełżcu.

Mira Krum-Ledowski - relacja świadka historii

Mira Krum-Ledowski rozpoczyna relację od opisania swojego pochodzenia; kolejno przedstawia sylwetki członków rodziny. Wspomina swój pobyt na wsi w czasie wojny, a następnie pobyt w getcie w Tłumaczu. W dalszej części mówi o ucieczce z getta i o ukrywaniu się u pewnego młynarza. Pojawiają się dramatyczne opisy kontroli niemieckiej w miejscu schronienia, konieczności opuszczenia kryjówki, pobytu w lesie i śmierci ojca. Następnie opowiada o nowym miejscu schronienia – u pani Działoszyńskiej. Również tutaj znajduje się opis dramatycznego momentu – rozpoznania przez niemieckiego weterynarza. Kolejne fragmenty dotyczą okresu po wojnie – uzyskiwania wieści o rodzinie, a później o antysemickich zachowaniach, z którymi spotkała się w szkołach jako uczennica. Następnie opowiada o wyjeździe do Izraela, pobycie w kibucu, służbie w wojsku i pracy jako nauczycielka. Omawia też swoją działalność związaną z zachowywaniem pamięci o Sprawiedliwych.

Czytaj więcej