Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Pola Katz

Pola Katz - fotografia świadka historii
Pola Katz - fotografia świadka historii (Autor: Czajkowski, Tomasz)

Pola Katz, z domu Cukierman, urodziła się 1 stycznia 1928 roku w Chełmie. Wraz z ojcem i macochą mieszkała przy ulicy Lubelskiej 7, uczęszczała do szkoły Konarskiego przy tej samej ulicy. Po wejściu Niemców przekroczyła z rodziną granicę na Bugu i zamieszkała w Kowlu; stamtąd zostali wywiezieni na Syberię, a później zesłani do Kazachskiej SRR do miasta Dżambuł, obecnego Tarazu. Po śmierci ojca Pola Katz trafiła pod opiekę obcej kobiety. Po wojnie wróciła do Polski, trafiła do kibucu w Szczecinie, po kilku miesiącach przeniosła się do kibucu Gordonia w Lublinie, gdzie wyszła za mąż. Ukończyła szkołę i zdała maturę. Opuściła Polskę i przez kilka lat mieszkała w Niemczech, skąd w 1949 roku wyjechała z mężem i synem do Izraela. W 1955 roku zamieszkała w Ramat Ganie. Ma dwoje dzieci i troje wnuków.

Pola Katz - relacja świadka historii

Pola Katz, z domu Cukierman, opowiada o trudnym dzieciństwie w Chełmie, o szkole i koleżankach, o stosunkach polsko-żydowskich w latach przedwojennych. Wspomina babcię, Rojzę Waksman, kobietę pobożną i dobrą, zajmującą się wyrabianiem i sprzedażą pieczywa, powszechnie znaną i nazywaną aniołem miasta. Opowiada o świętach i stosunku do religii, porusza problem tożsamości. W relacji mowa również o wojennych losach – przekroczeniu granicy na Bugu i przedostaniu się do Kowla, zesłaniu na Syberię, a później do Kazachskiej SRR, śmierci ojca i trafieniu pod opiekę obcej kobiety, wreszcie powrocie do Polski i zatrzymaniu się w kibucu w Szczecinie, z którego po kilku miesiącach Pola Katz przybywa do powojennego Lublina. Zamieszkuje w domu Pereca, poznaje przyszłego męża, wyjeżdżają przez Czechosłowację do Niemiec, a po kilku latach, w 1949 roku, do Izraela. Relacja dotyczy także wizyty w Polce po latach, poszukiwań domu rodzinnego i szkoły w Chełmie, potrzeby odnalezienia miejsc związanych z dzieciństwem.

Czytaj więcej