Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Zygfryd Juszczyński

Zygfryd Juszczyński urodził się 1 września 1937 w miejscowości Derewiczna w powiecie radzyńskim. Do szkoły podstawowej uczęszczał najpierw w Derewicznie, później w pobliskiej Komarówce Podlaskiej. Przez rok, zgodnie z wolą rodziców, uczył się w seminarium duchownym w Sokołowie Podlaskim, prowadzonym przez księży salezjanów. Po likwidacji szkoły przeniósł się do Liceum Biskupiego w Lublinie i ukończył je w 1955 roku. W tym czasie matura Liceum Biskupiego przestała uprawniać do podjęcia studiów. Zygfryd Juszczyński zamieszkał u brata w Świdniku i w lipcu 1955 roku podjął pracę w WSK Świdnik. Pracując, kontynuował naukę zawodu. Najpierw w Technikum Budowy Samochodów w Lublinie ukończył zaocznie wydział elektryczny, następnie, w 1970 roku, studia w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Lublinie. Począwszy od 1956 roku uczestniczył w akcjach prowadzących do przemian w Polsce, najpierw biernie, później coraz bardziej świadomie i aktywnie. Po utworzeniu Związków Zawodowych w WSK Świdnik pełnił funkcję męża zaufania oraz sekretarza. Brał udział w wydarzeniach zwanych Świdnickim i Lubelskim Lipcem w lipcu 1980 roku (strajk w WSK, wiece itp.) oraz w działaniach opozycyjnych prowadzonych do 1989 roku. Po przemianach ’89 roku był członkiem rady pracowniczej. Do przejścia na wcześniejszą emeryturę w 1997 roku pracował w WSK Świdnik, przez kolejne lata, do roku 2001 współpracował z fabryką. Obecnie jest na emeryturze, mieszka w Świdniku.

Zygfryd Juszczyński - relacja świadka historii

Relacja Zygfryda Juszczyńskiego jest szczególnie interesująca ze względu na zawarte w niej wspomnienia z okresu przemian zachodzących w polskim systemie państwowym. Pracował on w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego im. Zygmunta Puławskiego – WSK Świdnik. Tam uczestniczył w Świdnickim Lipcu 1980 roku, strajku i protestach pracowników zakładu w czasie stanu wojennego, a później w reorganizacji WSK jako członek rad pracowniczych. Wszystkie, liczne wątki powiązane z rodzeniem się i dojrzewaniem polskiej demokracji są barwnie opowiedziane, nie brakuje w nich także humoru. Takim elementem humorystycznym jest m. in. wspomnienie pochodów pierwszomajowych – autor relacji był na nich wyróżniany jako przodownik pracy, ale, podobnie jak wszyscy, czekał na nieoficjalną imprezę integracyjną, która odbywała się zawsze po zakończeniu oficjalnych uroczystości, w lesie. Okres PRL-u utrwalił się w pamięci Zygfryda Juszczyńskiego nie tylko jako czas gorących przemian polityczno- społecznych, był to również okres jego młodości. Autor z perspektywy czasu mówi o tamtych latach z sentymentem; dziś nawet w długich kolejkach po wybrakowany towar dostrzega pozytywne strony, tj. bliższe stosunki międzyludzkie – w kolejkach się rozmawiało i zacieśniały się kontakty międzyludzkie. Warto zapoznać się również z fragmentami na temat lat 50., na które przypadał okres szkolny. Autor w 1954 roku, wraz ze szkolnymi kolegami z Liceum Biskupiego, w ramach czynu społecznego odnawiał plac Zamkowy i wzgórze wokół zamku z okazji 10-lecia PRL, choć władza ludowa „podziękowała” im za to dość specyficznie – matura zdana w Liceum Biskupim przestała uprawnić do podjęcia studiów. Temat Lublina z lat 50. został omówiony dość dokładnie: pojawia się wspomnienie Starego Miasta wybrukowanego kocimi łbami, zniszczonej Bramy Grodzkiej, niebezpiecznej Kaliny oraz głównej, reprezentatywnej ulicy – Krakowskiego Przedmieścia. Doświadczenie Zygfryda Juszczyńskiego pozwala mu na porównanie obu okresów – PRL-u i współczesności. W końcowych fragmentach można znaleźć takie zestawienia.

Czytaj więcej