Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Stanisław Garbal

Stanisław Garbal - fotografia świadka historii
Stanisław Garbal - fotografia świadka historii (Autor: Czajkowski, Tomasz)

Stanisław Garbal urodził się 28 kwietnia 1925 roku w Krasnymstawie, mieszkał z rodzicami na Zakręciu. Ukończył szkołę powszechną i gimnazjum w Krasnymstawie, a po zdaniu matury studiował prawo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracował w wielu miejscach, po ślubie w 1952 roku i przeniesieniu się do Puław podjął pracę w Powiatowym Zakładzie Weterynarii na stanowisku głównego księgowego, w 1982 roku przeszedł na emeryturę.

Stanisław Garbal - relacja świadka historii

Stanisław Garbal opowiada o przedwojennym Krasnymstawie – szkole powszechnej, nauczycielce Stanisławie Bartmańskiej, żydowskich kolegach, gimnazjum, rozrywkach takich jak cyrk i kino, żebrakach, przytułku dla umysłowo chorych. Wspomina społeczność żydowską, panujące wśród niej warunki życia, synagogę, cmentarz i pogrzeb żydowski, szabas, język żydowski, zawody wykonywane przez Żydów, pieczywo żydowskie, targowanie się, zakupy na zeszyt. Mowa też o stosunkach polsko-żydowskich i korzystaniu z żydowskich sklepów mimo pojawiających się bojkotów. Część relacji dotyczy sytuacji krasnostawskich Żydów podczas II wojny światowej. Stanisław Garbal opowiada o żydowskiej rodzinie Lewkowiczów, która mieszkała w jego domu, i rozstrzelaniu dwóch Żydówek przez Niemców, o wywózkach Żydów do obozu zagłady w Sobiborze, a także o rozstrzelaniu polskiej rodziny pomagającej Żydom. Relację kończy refleksja o stosunku Polaków do Zagłady.

Czytaj więcej