Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Dominik Fijałkowski

Dominik Fijałkowski - fotografia świadka historii
Dominik Fijałkowski - fotografia świadka historii (Autor: Kijek, Łukasz)

Profesor Dominik Fijałkowski urodził się 14 marca 1922 roku w Hucie Borowskiej. Ukończył Średnią Szkołę Ogrodniczą im. Erazma Plewińskiego w Kijanach koło Lublina. Po wybuchu II wojny światowej został wysłany na roboty do Niemiec, gdzie spędził okupację. Po powrocie do kraju w maju 1945 roku i zdaniu małej matury podjął naukę na roku wstępnym na studia organizowanym przez UMCS, po którym rozpoczął studia biologiczne. Już na pierwszym roku studiów podjął pracę na UMCS-ie i był odpowiedzialny za założenie ogrodu botanicznego w Lublinie, który stworzył od podstaw i był jego pierwszym dyrektorem w latach 1965-1970. Od 1950 roku zatrudniony w Katedrze Systematyki i Geografii Roślin. W latach 1971-1992 kierował Zakładem Systematyki i Geografii Roślin. Od początku studiów prowadził badania terenowe, efektem których było dwutomowe opracowanie „Flora roślin naczyniowych Lubelszczyzny”. Zaproponował utworzenie na Lubelszczyźnie ok. 70 rezerwatów przyrody i 4 parki narodowe (powstały 2 – Roztoczański Park Narodowy i Poleski Park Narodowy). Całe zawodowe życie związał z UMCS-em. Zmarł 22 listopada 2015 roku.

Dominik Fijałkowski - relacja świadka historii

W relacji Dominik Fijałkowski opowiada o dzieciństwie spędzonym na wsi, gdzie naukę w szkole musiał dzielić z obowiązkami w domu rodzinnym. Wspomina o pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej oraz o opisuje bombardowanie miast niemieckich przez samoloty alianckie. Dominik Fijałkowski wspomina o Żydach w Chodlu przed wojną oraz o traktowaniu Polaków przez Niemców w czasie wojny . Z relacji dowiemy się o jego studiach na UMCS -ie oraz zadaniu jakie otrzymał, mianowicie zakładał Ogród Botaniczny w Lublinie. Świadek historii opowiada o swoich badaniach terenowych na temat flory Lubelszczyzny i o metodach ochrony przyrody w Polsce.

Czytaj więcej

Dominik Fijałkowski - relacja świadka historii

W pierwszej części relacji profesor Dominik Fijałkowski opowiada o nauce w Średniej Szkole Ogrodniczej im. Erazma Plewińskiego w Kijanach i wyniesionej stamtąd znajomości języka niemieckiego, o doskonaleniu języka na robotach w Niemczech podczas II wojny światowej, o wyzwoleniu przez Amerykanów i powrocie do Polski w końcu maja 1945 roku, o wojennych zniszczeniach Warszawy i Lublina. W kolejnej części mowa o powojennej edukacji – zdaniu małej i dużej matury, rozpoczęciu studiów biologicznych na UMCS-ie, warunkach w akademiku przy Króla Leszczyńskiego, braku jedzenia, pomocy z UNRRA, paczkach żywieniowych i odzieżowych. Wspominani są również wykładowcy – Henryk Raabe, Stanisław Ziemecki, Narcyz Łubnicki, Józef Motyka, Władysław Szafer. Mowa też o zakładaniu ogrodu botanicznego – od początków kolekcji roślin na miasteczku akademickim, po przenosiny na Sławinek.

Czytaj więcej

Dominik Fijałkowski - relacja świadka historii

W relacji Dominik Fijałkowski przybliża postać profesora Józefa Motyki. Wspomina o prowadzonych badaniach nad florą Lubelszczyzny. Z relacji dowiemy się również o zielnikach przedwojennych i powojennych, sposobie i ch przechowania oraz wpływie na badania naukowe. Świadek historii porównuje dwa gatunki topoli występujące w Polsce : czarną i białą, nawiązując jednocześnie do lubelskiego „Baobaba”. Z relacji dowiemy się również o tym w jaki sposób drzewo zostaje pomnikie m przyrody.

Czytaj więcej

Dominik Fijałkowski - relacja świadka historii

Profesor Dominik Fijałkowski opowiada o badaniach terenowych, które prowadził po II wojnie światowej na Lubelszczyźnie, o związanych z poruszaniem się w terenie spotkaniach z oddziałami AK i UB, o ślubie siostry, w którym uczestniczyli akowcy i niespodziewanie UB. Wspomina zatrzymanie przez ORMO podczas protestu młodzieży przeciwko referendum w 1946 roku, a także warunki życia studenckiego w powojennym Lublinie – brak jedzenia i organizowanie pomocy żywieniowej dla studentów. Mowa również o zakładaniu ogrodu botanicznego – początkowo na terenie miasteczka akademickiego, później na Sławinku, o związanych z tym czynach społecznych i problemach finansowych.

Czytaj więcej