George Steiner jest w Polsce postacią znaną i nieznaną, z naciskiem na to ostatnie. Owszem, w ostatnich latach pojawiły się u nas przekłady ważnych jego prac (kilka wciąż czeka na swoją kolej), a niektóre z nich znalazły nawet swoich akolitów. Nie widać jednak, by myśl Steinera stała się ważnym punktem odniesienia dla polskiej humanistyki, co ważniejsze: by stała się zaczynem twórczych dyskusji i sporów.

George Steiner jest w Polsce postacią znaną i nieznaną, z naciskiem na to ostatnie. Owszem, w ostatnich latach pojawiły się u nas przekłady ważnych jego prac (kilka wciąż czeka na swoją kolej), a niektóre z nich znalazły nawet swoich akolitów. Nie widać jednak, by myśl Steinera stała się ważnym punktem odniesienia dla polskiej humanistyki, co ważniejsze: by stała się zaczynem twórczych dyskusji i sporów.

Anons

gramatyki tworzenia
| seminariumBezpośredni odnośnik do tego akapitu

 

George Steiner pisze w Gramatykach tworzenia: „Wszystkie ludzkie konstrukcje są kombinacyjne, co znaczy dokładnie tyle, iż są arte-faktami powstałymi za spra­wą selekcji i złożenia elementów wcześniej istniejących”. Tak rodzi się i w taki sposób istnieje nie tylko sztuka w jej konkretnych przejawach i modalnościach, ale też duchowość, wyobraźnia religijna, myśl spekulatywna. Warto przyglądać się gramatykom tych „kombinacyjnych konstrukcji”. Warto zastanawiać się nad różnymi gramatykami twórczości, nad składniami szeroko rozumianego tworzenia, nad syntaksami myśli i wyobraźni, pamięci i duchowości, mitu i sztuki, tradycyjnych form wyrazu i nowych mediów. I warto też myśleć o tym, co w tych „arte‑faktach” poza gramatykę wykracza, co w nich wychyla się w doświadczenie piękna i grozy, czyniąc z „ludzkich konstrukcji” przestrzeń – jak mówi Steiner – „nawiedzoną przez nieskończoność”, otwartą na tajemnicę istnienia, na jego głębię.

Poświęcone tym zagadnieniom seminarium – w którym udział wzięło 7 imiennie zaproszonych referentów i dyskutantów – odbyło się 25 września 2017 rok w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie. Podczas spotkania przedmiotem namysłu i rozmowy uczyniono różne koncepcje i formy tworzenia oraz – przede wszystkim – konkretne (od najdawniejszych po najnowsze) przejawy twórczości: artystycznej, wyobraźniowej, intelektualnej, duchowej etc.

 

prof. dr hab. Dariusz Czaja

prof. dr hab. Paweł Próchniak