W maju 2014 roku Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” rozpoczął realizację projektu „Drewniany Skarb. Chroniąc dziedzictwo, kreujemy przyszłość”. Działanie polegało na dokumentowaniu i promocji tradycyjnej architektury drewnianej miasteczek Lubelszczyzny.

W maju 2014 roku Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” rozpoczął realizację projektu „Drewniany Skarb. Chroniąc dziedzictwo, kreujemy przyszłość”. Działanie polegało na dokumentowaniu i promocji tradycyjnej architektury drewnianej miasteczek Lubelszczyzny.

Teatr NN

Dubienka

Dubienka była wsią królewską znaną od co najmniej 2 połowy XV wieku. Usytuowana w pobliżu rzeki i traktu komunikacyjnego rozwijała się jako lokalny ośrodek handlowy. W 1588 roku na mocy przywileju króla Zygmunta III Wazy otrzymała prawa miejskie wraz z przywilejami na targi i jarmarki. W XVI  i XVII wieku Dubienka rozwijała się jako ośrodek handlowo-rzemieślniczy. Słynęła z produkcji płaskodennych łodzi, a miejscowy port odgrywał istotną rolę w spławianiu do Gdańska zboża i drewna. W 1792 roku pod Dubienką rozegrała się jedna z bitew wojny polsko-rosyjskiej. Na początku XIX wieku w Dubience działało ok. 60 kramów, mieszkańcy utrzymywali się z flisactwa, rzemiosła, rolnictwa, rybołówstwa i produkcji alkoholu. Budowa linii kolejowej Warszawa - Kowel spowodowała stopniowy upadek niektórych gałęzi rzemiosła, m.in. flisactwa. W czasie obu wojen światowych i wojny polsko-bolszewickiej miasto uległo poważnym zniszczeniom. W 1945 roku Dubienka straciła prawa miejskie. 

 

Na 357 domów istniejących w Dubience w 1860 roku, 346 było drewnianych, a 11 murowanych. Do II wojny światowej przeważała w Dubience zabudowa drewniana: parterowa z poddaszem mieszkalnym lub dwukondygnacyjna z niskim podpiwniczeniem. Domy szerokofrontowe, z otworem wejściowym od ulicy, były usytuowane kalenicowo i kryte dachami naczółkowymi, dwu- lub czterospadowymi.

Charakterystyczny dla rynku był dom typu „wjezdnego”, który od XVIII wieku pojawiał się także przy innych ulicach. Ten typ domu, ze znajdującym się w sieni wjazdem na wóz, nadawał miejski charakter przestrzeni architektonicznej centrum Dubienki. Powszechnym typem zabudowy ulic były drewniane domy kryte gontem, z sienią przechodnią dzielącą przestrzeń na izbę i komorę. Budownictwo murowane pojawiło się w rynku wraz z poprawą sytuacji materialnej mieszkańców.

Dziś jednym z najciekawszych obiektów drewnianych w Dubience jest dom przy ulicy I Armii Wojska Polskiego 1. Został zbudowany w 1926 roku przez Icka Goldberga zajmującego się handlem drzewem.

 

Panorama Dubienki
Panorama Dubienki

 

Dubienka - historia miejscowości (krajobraz, historia, instytucje wyznaniowe, instytucje świeckie, urbanistyka, zabytki budownictwa i architektury)

Dubienka - katalog architektury drewnianej (wybrane przykłady architektury drewnianej)

Dubienka - apteka

Dubienka - dom Icka Goldberga

Dubienka - model 3D

 Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

IkonografiaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

 

Archiwalne zdjęcia Dubienki

 

Współczesne zdjęcia Dubienki

Wszystkie materiały ikonograficzne w Bibliotece Multimedialnej

 

Historia mówionaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

 

Relacja Tadeusza Janiuka

Relacja Jerzego Tokarskiego